تلفن‌های هوشمند چگونه برای تسلط بر زندگی بشر به تکامل رسیدند؟ – دیجیتال مارک

ظهور فناوری چندلمسی و تلفن‌های هوشمند به‌طرز چشمگیری دنیای فناوری را متحول ساخت و امروزه تلفن‌های هوشمند به بخشی جدانشدنی از زندگی افراد تبدیل شده‌اند.

نوآوری استیو جابز برای طراحی گوشی هوشمند آیفون در سال ۲۰۰۷ با امکاناتی مثل موزیک‌پلیر و اتصال اینترنتی، نقطه‌‌ی تحول برجسته‌ای در دنیای فناوری است. از همان ابتدا آیفون به اعتباری افسانه‌ای رسید و ثابت کرد تلفن‌های همراه هم می‌توانند شیک باشند. با نگاهی به گذشته، متوجه خواهید شد امکانات تلفن‌های هوشمند اولیه با امکانات تلفن‌های مدرن کنونی مقایسه‌کردنی نیستند. امروزه با تلفن‌های همراه تقریبا هر کاری را می‌توان انجام داد. فیل اسکیلر، سرپرست بازاریابی اپل، دراین‌باره می‌گوید:

 هرگز تصور نمی‌کردیم یک دهه بعد آیفون به بخش عمده‌ای از زندگی‌مان تبدیل شود و کارهایی مثل استریمینگ تلویزیون، اجرای بازی، جهت‌یابی در مسافرت، مدیریت تناسب‌اندام و سلامت تا بازکردن در گاراژ خانه‌های هوشمند، اشتراک‌گذاری خاطرات زیبا با عکس‌ها و ویدئوهای شگفت‌انگیز را با آن انجام دهیم.

^{تلفن‌همراه G1 درمقابل تلفن هوشمند مدرن}

براساس مطالعه‌ی CNET روی تأثیر فناوری‌های مختلف در دهه‌ی گذشته، هیچ‌کدام از فناوری‌ها به‌اندازه‌ی تلفن‌های هوشمند زندگی انسان را متحول نکرده‌اند. وقتی اولین مدل گوشی آیفون و به‌دنبال آن اولین تلفن اندروید، یعنی G1، در سال ۲۰۰۸ عرضه شدند، تنها افراد مرفه جامعه توانستند آن‌ها را تهیه کنند. حتی ۱۰ سال پیش، در زمان عرضه‌ی Motorola Droid هنوز شرکت‌ها در آغاز راه تلفن‌های هوشمند و اپلیکیشن‌های موبایل قرار داشتند. موتورولا دِروید اولین تلفن اندروید بود که به‌لطف بازاریابی گسترده‌ی شرکت Verizon Wireless به محبوبیت فراوانی رسید.

امروزه می‌توان تلفن‌های هوشمند یا ابرکامپیوترهای کوچک را به‌راحتی در جیب حمل کرد. دستگاه‌های آیفون و اندروید امکاناتی مثل تاکسی‌گرفتن در هر نقطه، نمایش صدها هزار نمایش و فیلم تلویزیونی آنلاین یا اشتراک‌گذاری زنده‌ی کارهای بامزه برای میلیون‌ها نفر در سراسر جهان را فراهم می‌کنند. برای مثال، می‌توان در Fortnite آواتارهای کارتونی ساخت. همچنین، اپلیکیشن‌های پیام‌رسان در جنبش بهار عربی اوایل دهه‌ی ۲۰۱۰ یا اعتراض‌های هنگ‌کنگ علیه چین نقش عمده‌ای داشتند.

به این سؤال فکر کنید: برای خروج از خانه چه چیزی را حتما باید با خود ببرید؟ قطعا پاسخ تلفن‌همراه است. تلفن‌همراه به یکی از بخش‌های اصلی زندگی افراد تبدیل شده که ممکن است زمان زیادی را به کار با آن اختصاص دهند. غول‌های فناوری ازجمله اپل و گوگل اپلیکیشن‌هایی برای آگاهی از زمان سپری‌شده در تلفن‌همراه معرفی کرده‌اند. آوی گرنگارت، تحلیلگر سازمان پژوهشی Techsponential، دراین‌باره معتقد است:

شگفت‌انگیز است؛ کامپیوتری را در جیب خود داریم که همیشه به اینترنت وصل است.

صرف‌نظر از اینکه در گروه وابستگان به تلفن‌همراه باشید یا خیر، تأثیر چشمگیر این فناوری بر جامعه و فرهنگ و روش زندگی انکارناپذیر است. استفانی کوتبرتسون، مدیر اندروید، در نشست توسعه‌دهندگان گوگل گفت:

اندروید از نسخه‌ی ۱.۰ تاکنون دستخوش تغییرات زیادی شده است. تلفن‌های هوشمند از ابتدا تاکنون به بخشی از زندگی ما تبدیل شده‌اند و البته بسیار سودمند بوده‌اند.

از بدترکیب تا خوش‌ترکیب

قبل از آنکه دستگاه‌های آیفون و اندروید بین مردم به‌محبوبیت برسند، تلفن‌های هوشمند وجود داشتند؛ کارمندانی که با خوشحالی دکمه‌های فیزیکی بلک‌بری خود را فشار می‌دادند یا هواداران گجت‌های قدیمی که Palm Treo یا کامپیوترهای جیبی را به‌رخ یکدیگر می‌کشیدند که نسخه‌ی خلاصه‌ای از ویندوز روی آن‌ها نصب بود. ناگفته نماند برای کنترل این دستگاه‌ها از قلم‌های فلزی استفاده می‌شد.

^{استیو جابز و اپل در اولین مدل آیفون، نحوه‌ی ارتباط با دنیا را دگرگون کردند.}

در سال ۲۰۰۷، جابز و آیفون مفهوم تلفن هوشمند را با ساخت نوآوری لمسی متحول کردند؛ تلفن هوشمندی که تجربه‌ی کامل مرورگر و چندلمسی را دراختیار کاربر قرار می‌داد. اپل در ژوئیه‌ی ۲۰۰۸، اپ‌استور را برای خرید اپلیکیشن شرکت‌های دیگر معرفی کرد. گوگل هم درست چند ماه بعد به‌دنبال عرضه‌ی تلفن‌همراه G1 که با نام اچ‌تی‌سی دریم (HTC Dream) هم شناخته می‌شود، فروشگاه خود را معرفی کرد. G1 امکانات بیشتری دراختیار علاقه‌مندان گجت قرار داد و با‌ اینکه به‌اندازه‌ی آیفون محبوب نبود، سکوی پرتابی برای اندروید به‌شمار می‌رفت.

امروزه بیش از ۲/۵ میلیارد دستگاه فعال اندروید وجود دارد و بدین‌ترتیب، سیستم‌عامل گوگل پرطرفدارترین پلتفرم موجود در جهان است. پیتر چو، هم‌بنیان‌گذار و مدیرعامل سابق HTC می‌گوید:

امروزه تقریبا همه تلفن هوشمند دارند و این شگفت‌انگیز است.

اندروید با بیش از ۲/۵ میلیارد کاربر فعال در جهان، پرطرفدارترین پلتفرم تلفن هوشمند است

قبل از معرفی اولین مدل دِروید موتورولا که ماه آینده ۱۰ ساله می‌شود، اندروید به‌لطف کمپین بازاریابی شرکای گوگل، وریزون و موتورولا، وارد مسیر اصلی شد. اندکی بعد در سال ۲۰۱۰، سامسونگ با تمایل به تولید مجموعه‌ی گلکسی اس با بازاریابی قوی به اندروید پیوست و به یکی از دو قدرت بازار امروزی تبدیل شد (اپل درمقابل سامسونگ، iOS اپل درمقابل اندروید گوگل). درو بلکارد، سرپرست مدیریت محصول سامسونگ الکترونیکز در آمریکا، درباره‌ی این موضوع چنین می‌گوید:

هیجان‌انگیز است. امروز ۱۰ سال از عرضه‌ی اولین مدل تلفن هوشمند گلکسی اس می‌گذرد. در دهه‌ی گذشته، نوآوری‌هایی متعددی معرفی کردیم و تجربه‌ی کاربری بهتری دراختیار مصرف‌کننده قرار دادیم و ذهنیت خود درباره‌ی تلفن‌های هوشمند را تغییر دادیم.

از اپلیکیشن‌های سرگرم‌کننده تا ویدئوهای نامحدود

عامل افزایش تقاضای تلفن هوشمند فقط سخت‌افزار پیشرفته‌تر و بزرگ‌تر نبود. همان‌طورکه چاقوی ارتشی سوییسی به‌مرور زمان دردسترس همه قرار گرفت، هشت سال طول کشید تا اپ‌استور اپل و پلی‌استور گوگل به مرز بیش از دومیلیون اپلیکیشن برسند و برنامه‌های معتبری مثل اینستاگرام و بازی‌هایی همچون انگری بردز تا اپلیکیشن‌های مخفی تماشای پرندگان را دربر بگیرند. دراین‌بین، البته اپلیکیشن‌های بی‌مصرفی هم منتشر شدند. زمانی‌که اندروید هنوز مانند iOS اپل سرپرست مناسبی نداشت، به محلی پر از اپلیکیشن‌های ضروری و بیهوده تبدیل شده بود.

^{حتی اگر کل روز به تلفن‌همراه خود خیره شوید، هرگز نمی‌توانید کل ویدئوهای موجود در سایت‌های استریم ویدئو را تماشا کنید.}

امروزه اپلیکیشن‌ها کاربرد کاملا متفاوتی پیدا کرده‌اند. به‌لطف گوگل‌مپ احتمال گم‌شدن در خیابان به صفر رسیده است، معترضان می‌توانند از پلتفرم‌های پیام‌رسانی مثل Signal و واتساپ برای هماهنگی تظاهرات استفاده کنند، اوبر و لیفت دسترسی به تاکسی و حتی امکان مسافرت با هلیکوپتر را در هر زمان و مکانی فراهم می‌کنند و با اپلیکیشن‌هایی مثل Life360 یا Diaster Alert می‌توان انسان‌ها را از خطر مرگ نجات داد.

علاقه‌مندان به صنعت سرگرمی می‌توانند ازطریق اپلیکیشن‌های Netflix ،Hulu ،Amazon Prime Video ،HBO Go و بسیاری از منابع دیگر مثل Apple TV Plus و Disney Plus به برنامه و فیلم‌های بی‌شماری دسترسی پیدا کنند.

‌تغییرات اجتماعی

پس از رونمایی گلکسی نوت در سال ۲۰۱۱، صفحه‌نمایش ۵/۳ اینچی آن به سوژه‌ی تمسخر تبدیل شد؛ زیرا اولین‌بار بود اندازه‌ی صفحه‌ی نمایش تا این اندازه افزایش می‌یافت و از طرفی اندازه‌ی صفحه‌‌نمایش اولین نسخه‌ی آیفون فقط ۳/۵ اینچ بود. بااین‌حال، امروزه اولین مدل گلکسی نوت در‌مقایسه‌با مدل‌های بعد از خود حقیر به‌نظر می‌رسد. جدیدترین مدل سامسونگ، گلکسی نوت ۱۰، از صفحه‌نمایش ۶/۸ اینچی و آیفون ۱۱ پرو مکس از صفحه‌‌نمایش ۶/۵ اینچی برخوردار است.

 ^{امروزه تلفن‌های هوشمند به‌قدری بزرگ هستند که به‌سختی می‌توان با یک دست آن‌ها را نگه‌ داشت.}

گرینگارت می‌گوید:

میل به صفحه‌‌نمایش بزرگ‌تر فراتر از توانایی دست برای گرفتن آن‌ها است.

درست زمانی‌که دنیا در حال گذار به فناوری لمسی بود، بحث بر سر تمایل مردم به کنارگذاشتن دکمه‌های فیزیکی شدت گرفته بود. به‌گفته‌ی گارتنر، تحلیلگر Tuong Nguyen، تولیدکنندگان در سال ۲۰۰۹ هنوز در حال آزمایش روش‌های مختلف برای آماده‌سازی صفحه‌کلیدهای QWERTY بودند (طرح صفحه‌کلید برای حروف الفبای لاتین است. نام این صفحه‌کلید برگرفته از ۶ کلید اول در سطر چپ و بالای صفحه‌کلید است). برای مثال، در G1 صفحه‌کلیدی فیزیکی و کشویی هم تعبیه شده بود؛ اما امروزه بسیاری از افراد می‌توانند بدون نگاه‌کردن روی صفحات نمایش لمسی تایپ کنند.

نوآوری لمسی مقدمه‌ی نابودی غول‌های فناوری مثل نوکیا و بلک‌بری بود

تلفن‌های هوشمند در ازای فراهم‌کردن امکاناتی، فناوری‌های پیشین خود را نابود کردند. در طول سال‌ها، این ابرکامپیوترهای کوچک عامل شکست تجاری بسیاری از کسب‌وکارها بوده‌اند. با عرضه‌ی انبوه تلفن‌های هوشمند تقریبا دیگر اثری از دوربین‌های عکاسی Point and Shoot یا کامپکت دیده نمی‌شود؛ قابلیتی مثل گوگل‌مپ باعث شد سیستم‌های هدایت GPS بی‌معنا نقشه‌های کاغذی تقریبا کاربرد خود را از دست دهند. آیپاد اپل و پخش‌کننده‌های موسیقی دیگر و دوربین‌های فیلم‌برداری Flip از شرکت سیسکو و حتی دستگاه‌های ضبط صدا تقریبا ناپدید شده‌اند. جدا از قوانین دنیای مُد، شرکت‌هایی مثل اپل گرایش به ساعت‌های مچی را با عرضه‌ی ساعت‌های هوشمند به بازار بازگرداندند. این ساعت‌ها معمولا می‌توانند به تلفن هوشمند اتصال شوند.

جهش چین

انقلاب تلفن هوشمند به نابودی نسل قدیمی‌تر تولیدکنندگان پیشتاز تلفن‌همراه منجر شد. نوکیا و بلک‌بری که زمانی پادشاهان قلمرو تولید تلفن‌همراه بودند، امروزه هیچ‌کدام دستگاهی تولید نمی‌کنند و امتیاز نام خود را به نوکیسه‌هایی واگذار کرده‌اند که می‌خواهند از نام این برندها به حداکثر سود برسند. موتورولا که یکی از پیش‌تازان قدیمی تلفن‌همراه بود، امروزه شرکت لنوو، غول فناوری چینی، آن را خریده است. مایکروسافت که با نرم‌افزار ویندوز خود صدرنشین کامپیوترهای شخصی است، با سیستم‌عامل ویندوزفون حرفی برای گفتن نداشت و اچ‌تی‌سی، تولیدکننده‌ی G1 هم تقریبا از صحنه ناپدید شد.

^{برخی از جذاب‌ترین تلفن‌های همراه متعلق به شرکت‌های چینی مثل هواوی هستند. عکس: Mate X تاشو.}

با اینکه سامسونگ پادشاه تلفن‌های هوشمند و اپل سودآورترین بازیگر این عرصه هستند، چین هم فعال‌ترین بازیگر در دنیای تلفن‌همراه است. هواوی که آمریکا به ریسک امنیتی متهمش کرده است، دومین تولیدکننده‌ی بزرگ تلفن‌همراه جهان است و این در حالی است که هیچ تلفن‌همراهی به آمریکا نمی‌فروشد. تی‌سی‌ال شرکت چینی‌ای که برای تلویزیون‌های مقرون‌به‌صرفه شناخته می‌شود، حق تولید تلفن‌همراه‌با برند بلک‌بری را دراختیار دارد. شرکت‌هایی مثل هواوی یا بازیگران کوچک عرصه‌ی تلفن‌همراه مثل شیائومی و اوپو یا وان‌پلاس امکانات جدیدی مثل دوربین‌های چندتایی یا دوربین پاپ‌آپ به دستگاه‌های خود اضافه کرده‌اند.

واکنش اجتناب‌ناپذیر

این روزها کاربران مثل سابق با عرضه‌ی دستگاه‌های جدید اندروید یا آیفون هیجان‌زده نمی‌شوند. گرچه هنوز نوآوری در غالب فناوری‌های نوظهور ۵G و تلفن‌های هوشمند تاشو ظاهر می‌شود، شوق به تصاحب دستگاه‌های جدید جای خود را به نگاهی انتقادی‌تر درباره‌ی این قاب‌های کوچک فلزی و شیشه‌ای داده است که زندگی همه را به‌شدت تحت‌تأثیر قرار داده‌اند.

صدای زنگ یا لرزشی که کاربر را مدام به چک‌کردن تلفن‌همراه تشویق می‌کند، در پدیده‌ای روان‌شناختی به‌نام FOMO یا ترس از‌دست‌دادن ریشه دارد. منتقدان نگران‌اند نسلی که با تلفن‌های هوشمند رشد می‌کنند، برای فعالیت در دنیای واقعی هم به صفحات نمایش خود وابسته باشند؛ گرچه امروز نسل‌های قدیمی‌تر هم به تلفن‌های همراه وابسته شده‌اند.

به‌نظر می‌رسد همه بیشتر مشغول صفحات نمایش کوچک هستیم تا اتفاقاتی که در اطرافمان می‌گذرد.

بسیاری از شرکت‌های تولیدکننده‌ی گجت‌های زمان‌بر، در حال کار روی اپلیکیشن‌ یا تغییراتی روی سیستم‌عامل‌ها هستند تا زمان سپری‌شده در صفحات نمایش را به‌حداقل برسانند. برای مثال، iOS 13 با قابلیت Screen Time امکان کنترل دسترسی به اپلیکیشن‌ها را می‌دهد و والدین می‌توانند به این طریق فعالیت کودکان خود را بهتر کنترل کنند.

گوگل در نوامبر سال گذشته، ابزاری به‌نام Digital Wellbeing را برای کنترل زمان منتشر کرد. بخشی از ارائه‌ی گوگل در کنفرانس توسعه‌دهندگان I/O در ماه مه بر هوشمندتر و سریع‌تر شدن رفع نیازها بود. کوتبرتسون دراین‌باره می‌گوید:

با نگاهی به جلو، شاهد موج بزرگ دیگری از نوآوری هستیم که فناوری را سودمندتر از گذشته خواهد کرد.

بدین‌ترتیب تلفن‌های همراه از دستگاه‌هایی که صرفا موسیقی اجرا می‌کردند و به اینترنت وصل می‌شدند، به تکامل کنونی رسیدند.