از نهنگ‌ها تا میگو‌ها: هر گروه از دارندگان بیت کوین چقدر موجودی دارند

طبق گزارش اخیر بلومبرگ، ۲ درصد از مالکان بیت کوین صاحب ۹۵ درصد کل بیت کوین‌های موجود هستند. وب‌سایت بیت‌اینفو‌چارت در گزارشی مشابه، توزیع بیت کوین‌ها را در آدرس‌های مختلف نشان می‌دهد، گزارش‌های دیگری نیز وجود دارند که حاکی از تجمع عظیم بیت کوین‌ها در بعضی آدرس‌ها هستند.

مشکل این گزارش‌ها این است که توزیع بیت‌کوین‌ را در آدرس‌های شبکه تحلیل می‌کنند. این امر موجب گمراه کردن آمار و در نتیجه تحلیل اشتباه مالکان بیت کوین می‌شود.

به‌طور خاص این رویکرد دو پیام مهم دارد:

• به همه‌ی آدرس‌های بیت کوین نباید به یک چشم نگاه کرد. برای مثال آدرس صرافی که سرمایه‌ی میلیون‌ها نفر را نگه‌داری می‌کند باید از آدرس یک شخص حقیقی تمایز داده شود.
• آدرس بیت کوین، حساب کاربری نیست. کاربری می‌تواند چندین آدرس داشته باشد و  هر آدرس می‌تواند سرمایه‌ی چندین نفر را در خود نگه دارد.

در این مقاله به بررسی توزیع بیت کوین در نهادها با اندازه‌های مختلف خواهیم پرداخت و آدرس‌‎های صرافی‌ها و ماینرها را نیز در نظر خواهیم گرفت. با شفاف‌سازی در مورد توزیع واقعی بیت کوین در بین دارندگان آن، متوجه می‌شویم که بیت کوین برخلاف گزارش‌های قبلی کمتر متمرکز است و در حقیقت در سال‌های اخیر پخش شده. همچنین نشان خواهیم داد که در سال گذشته، موجودی بیت کوین که توسط نهنگ‌ها نگه‌داری شده، به‌طور قابل ‌ملاحظه‌ای افزایش یافته است که این امر بر جریان پول ورودی از طرف سرمایه‌گذاران سازمانی اشاره دارد.

دسته‌بندی مالکان بیت کوین

آدرس‌های بیت کوین، آدرس‌های عمومی هستند که روی شبکه‌ی بلاک‌چین ذخیره شده‌اند و ارسال و دریافت بیت کوین را ثبت می‌کنند. به‌ وسیله‌ی بررسی‌های رایانه‌ای و الگوریتم‌های خوشه‌بندی، با اطمینان بالایی می‌توان بفهمیم که کدام خوشه از آدرس‌ها توسط مالکان یکسانی کنترل می‌شوند که به آن‌ها «نهاد شبکه» می‌گویم.

نهادهای شبکه را طبق موجودی بیت کوینشان به دسته‌های زیر تقسیم کرده‌ایم، دلیل نام‌گذاری بر اساس گونه‌های دریایی به این دلیل است که حرکت نهنگی در اقیانوس بیت کوین، بر کل مجموعه اثر می‌گذارد و قیمت‌ها را جابه‌جا می‌کند:

• میگوها (کمتر از یک بیت کوین)
• خرچنگ (یک تا ۱۰ بیت کوین)
• هشت‌پا (۱۰ تا ۵۰ بیت کوین)
• ماهی (۵۰ تا ۱۰۰ بیت کوین)
• دلفین (۱۰۰ تا ۵۰۰ بیت کوین)
• کوسه (۵۰۰ تا ۱۰۰۰ بیت کوین)
• نهنگ (۱۰۰۰ تا ۵۰۰۰ بیت کوین)
• نهنگ گوژپشت (بیشتر از ۵۰۰۰ بیت کوین)

در این دسته‌بندی صرافی‌های شناخته‌شده و استخراج‌کنندگان را به‌طور جداگانه نام برد‌ه‌ام. 

تا ژانویه ۲۰۲۱، توزیع موجودی بیت کوین در تمامی دسته‌های اشاره‌شده در شکل زیر آمده است:

_{توزیع تخمینی موجودی بیت کوین در همه‌ی نهادهای شبکه تا ژانویه ۲۰۲۱}

نهنگ‌ها و نهنگ‌های گوژپشت (Humpback) بزرگ‌ترین نهادهای غیر صرافی هستند که در مجموع ۳۱ درصد موجودی بیت کوین را کنترل می‌کنند. این گروه به ‌احتمال زیاد سازمان‌ها، صندوق‌ها، خدمات امانی، OTC (خدمات خرید عمده‌ی بیت کوین توسط صرافی به مشتریان) و سایر اشخاص  با دارایی خالص بالا هستند.

نهاد‌های کوچک‌تر (میگو، خرچنگ و هشت‌پا) هر کدام ۵۰ بیت کوین دارند که معادل ۲۳ درصد موجودی بیت کوین است. این موضوع نشان می‌دهد که مقداری جزئی در اختیار سرمایه‌گذاران خرده است.

دو تصویر زیر توزیع موجودی را در طول زمان نشان می‌دهد. باید توجه داشت که مقدار نسبی بیت کوین در اختیار نهادهای کوچک‌تر در طول عمر بیت کوین رشد کرده است.

_{توزیع تخمینی بیت کوین بین نهادهای شبکه در طول زمان (بر حسب درصد کل موجودی)}

_{توزیع تخمینی بیت کوین بین نهادهای شبکه در طول زمان (بر حسب مقدار بیت کوین موجود)}

همان‌طور که از تصویر بالا مشخص است، در سال گذشته مالکیت نهنگ‌ها رشدی صعودی تجربه کرده که در ادامه به این موضوع می‌پردازیم.

هنگامی که به موجودی بیت کوین مربوط نهادهای مختلف نگاه می‌کنیم، پخش شدن مالکیت در سال‌های اخیر به‌وضوح دیده می‌شود. شکل پایین نشان می‌دهد که کوچک‌ترین بازیگران (میگوها و خرچنگ‌ها) از ۲۰۱۷ دارائی‌های بیت کوین خود را ۱۳۰ درصد افزایش داده‌اند. گروه دوم مالکان کوچک (هشت‌پا و ماهی) در این دوره موجودی خود را ۱۴ درصد افزایش داده‌اند.

از طرف دیگر سایر نهادها (گروه دولفین‌ها + گروه کوسه و گروه نهنگ + نهنگ گوژپشت) مالکیتشان به ترتیب ۳ و ۷ درصد کاهش یافته است.

_{تغییرات تجمنی در موجودی نهادهای مختلف از ۲۰۱۷}

تعداد نهادها در هر گروه از مالکان بیت کوین

اکنون می‌توانیم نگاهی به تعداد نهادهای مرتبط با دسته‌بندی‌های یادشده بیندازیم. شکل زیر تعداد تخمینی مشارکت‌کنندگان در هر دسته از مالکان بیت کوین را نشان می‌دهد.

_{تعداد تخمینی نهادهای شبکه بر اساس اندازه تا ژانویه ۲۰۲۱}

همان‌طور که انتظار می‌رود، تعداد تخمینی نهادها در سهام‌داران کوچک رشدی بسیار زیادی شاهد است. با مرتبط کردن این تعداد با موجودی بیت کوین، به نمودار زیر می‌رسیم که چشم‌اندازی در مورد توزیع ثروت بیت کوین ارائه می‌کند:

_{درصد تخمینی موجودی بیت کوین کنترل‌شده توسط نهادهای شبکه}

در نتیجه ۲ درصد از نهادهای شبکه بر ۷۱٫۵ درصد کل بیت کوین‌ها کنترل دارند. این ارقام حاکی از اختلاف با گزارش «کنترل ۹۵ درصد موجودی توسط ۲ درصد از نهادها» ارائه‌شده توسط بلومبرگ است که قبلاً بدان اشاره شد.

مالکیت بیت کوین متمرکز نیست

ارقام بالا تخمینی «کران بالا» از توزیع مالکیت بیت کوین هستند. انتظار داریم این توزیع در نهادهای مختلف هرچه بیشتر برابر شود.

در ادامه نکاتی بیشتر ارائه شده است که باید در مورد مالکیت بیت کوین  در نظر گرفت.

خدمات امانی: گری‌اسکیل (Grayscale) و سایر سازمان‌هایی که خدمات امانی ارائه می‌کنند در این تحلیل در نظر گرفته نشده‌اند. بااین‌حال به احتمال زیاد بیت‌کوین‌ آن‌ها در آدرس‌های نهنگ‌ها و نهنگ‌های گوژپشت ذخیره شده است. با توجه به اینکه در زمان نوشتن این مقاله گری‌اسکیل حدود ۶۵۰ هزار بیت کوین دارد که متعلق ب چندین نفر است، این امر موجب تغییر موجودی نهنگ‌ها به سمت بازیکنان کوچک‌تر می‌شود.

بیت کوین‌های گم‌شده: بسیاری از بیت کوین‌های گم‌شده متعلق به روزهای نخستین بیت کوین است، یعنی زمانی‌که نگه‌داری از بیت کوین به‌طور صحیح هنوز مرسوم نبود. همچنین در آن زمان به دلیل قیمت پایین بیت کوین، مقدار بیشتری بیت کوین در آدرس‌های منفرد ذخیره می‌شد. مجزا کردن این بیت کوین‌های گم‌شده حاکی از توزیع بیشتر بیت کوین بین دسته‌های مختلف است.

رپد بیت کوین (WBTC) یا بیت کوین موجود روی شبکه‌ی اتریوم: در حال حاضر ۱۱۵ هزار بیت کوین به‌صورت توکن ERC20 و روی شبکه‌ی اتریوم وجود دارند. خدمات امانی این بیت‌کوین‌ها را در آدرس‌هایی نگه‌ داشته است که همگی حداقل ۱۰۰۰ بیت کوین دارند. با توجه به اینکه این بیت کوین‌ها متعلق به سرمایه‌گذاران بیشتری است، متمرکز نبودن مالکیت نتیجه می‌شود.

تعداد تخمینی نهادهای شبکه‌‌ی کوچک: تعداد کل نهادهای شبکه به احتمال زیاد کمتر است. اگر بیت کوین‌‌‌ها روی شبکه منتقل نشوند، الگوریتم‌های خوشه‌بندی نمی‌توانند آن‌ها را ثبت کنند. برای مثال موجودی تجمعی فعلی (یعنی آدرس‌های که هیچ‌گاه موجودی خود را خرج نکرده‌اند) برابر ۲٫۶ میلیون بیت کوین است. این اثر مخصوصاً برای نهادهای کوچک (میگوها) تأثیر خود را نشان می‌دهد یعنی تعداد مشارکت‌کنندگان شبکه به احتمال زیاد بسیار کمتر است.

موجودی در صرافی‌ها: کاربران صرافی‌ها می‌تواند تأثیر زیادی بر توزیع بالا داشته باشند. تعداد تخمینی کاربران صرافی‌ها ۱۳۰ میلیون نفر است. منطقی است اگر فکر کنیم که اکثر این سهام‌داران خرده‌مالکان آدرس‌های کوچک هستند. 

افزایش تعداد نهنگ‌ها؛ سرمایه‌گذاران سازمانی وارد می‌شوند

همان‌گونه که در بالا اشاره شد، در ماه‌های اخیر تعداد نهنگ‌ها و موجودی نگه‌داری‌شده توسط آن‌ها، افزایش قابل توجهی داشته است. این امر در افزایش موجودی اخیر نهنگ‌ها و همچنین تعداد آن‌ها دیده می‌شود.

_{تغییرات تجمعی تعداد نهنگ‌ها و نهنگ‌های گوژپشت و موجودی آن‌ها از ۲۰۲۰}

از آغاز ۲۰۲۰، موجودی نگه‌داری‌شده توسط نهادهای بزرگ (نهنگ‌ها و نهنگ‌های گوژپشت) افزایشی ۱۳٫۴ درصدی داشته و تعداد آن‌ها نیز ۲۷ درصد بیشتر شده است. با توجه به شکل بالا و مشاهده‌ی افزایش شدید در ۲۰۲۱، این امر نتیجه‌گیری می‌شود که افراد با دارائی خالص بالا و سازمان‌های سرمایه‌گذاری در حال ورود به این حوزه هستند.