اوریون ؛ علائم، پیشگیری و روش‌های درمان آن - دیجیتال مارک • فروشگاه اینترنتی دیجیتال مارک

اوریون یک عفونت ویروسی بسیار مسری است که معمولا کودکان را مبتلا می‌کند. بارزترین نشانه اوریون را می‌توان التهاب غدد بزاقی معرفی کرد که باعث تورم گلو و صورت می‌شود؛ اما ممکن است به غده‌های دیگر همانند لوزالمعده، مغز، بیضه و تخمدان هم گسترش پیدا کند. حدود ۲۰ درصد از افراد مبتلا به ویروس اوریون علائمی نشان نمی‌دهند. هیچ درمان ضد ‌ویروسی برای اوریون وجود ندارد و تنها، علائم آن قابل درمان است. در ادامه با معرفی علائم، علل، روش‌های تشخیص و درمان اوریون همراه شما هستیم.

اوریون چیست

التهاب صورت و گلو در کودک مبتلا به اوریون

اوریون یک بیماری مسری است که توسط ویروس ایجاد و از طریق بزاق، ترشحات بینی و تماس نزدیک از فردی به فرد دیگر منتقل می‌شود. این بیماری در درجه اول غدد مسئول تولید بزاق را تحت تأثیر قرار می‌دهد. در هر طرف صورت سه مجموعه غدد بزاقی قرار دارد که دقیقا در پشت و زیر گوش قرار گرفته‌اند. برای کاهش شیوع اوریون، واکسن MMR (سرخک، اوریون و سرخجه) در سنین پایین برای ایجاد ایمنی در برابر ویروس تزریق می‌شود که می‌تواند بسیار مؤثر باشد.

علائم اوریون

تب به دلیل ابتلا به اوریون

علائم اوریون به‌طور معمول ۲ الی ۳ هفته پس از آلوده شدن بیمار ظاهر می‌شود؛ اما تقریبا ۲۰ درصد افراد مبتلا به ویروس اوریون هیچ علامتی تجربه نمی‌کنند. علائم اوریون در ابتدا شبیه به بیماری آنفولانزا هستند که در ادامه به آن‌ها اشاره خواهیم کرد:

بدن‌درد
سردرد
از دست دادن اشتها یا حالت تهوع
خستگی
تب خفیف

اما علائم اصلی که کاملا مختص این بیماری هستند، شامل دردناکی و التهاب غدد پاروتید (یکی از سه مجموعه غدد بزاقی) می‌شود. این وضعیت علائمی همانند برآمدگی و بزرگ شدن گونه‌های فرد به همراه دارد.

سایر علائم مرتبط با اوریون می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

درد در کناره‌های صورت و قسمت‌های دچار التهاب
درد و سختی در هنگام بلعیدن
تب
خشکی دهان
درد در مفاصل

بزرگسالان به‌ندرت دچار اوریون می‌شوند؛ اما در صورت ابتلا، علائم آن در کودکان و بزرگسالان به‌طور کلی یکسان است، البته گاهی اوقات وضعیت کمی بدتر و عوارض اندکی شدیدتر خواهد بود.

دلایل ایجاد ابتلا به اوریون

اوریون به دلیل عفونت ناشی از ویروس اوریون رخ می‌دهد. این بیماری می‌تواند از طریق ترشحات تنفسی شخصی که قبلا به این بیماری مبتلا شده است، منتقل شود. هنگام ابتلا به اوریون، ویروس از مجاری تنفسی به غدد بزاقی منتقل می‌شود و تولید مثل می‌کند که می‌تواند تورم غدد را به همراه داشته باشد.

نمونه‌هایی از نحوه انتشار اوریون در ادامه آورده شده است:

عطسه یا سرفه
استفاده از بشقاب، قاشق و وسایل شخصی فرد آلوده به ویروس اوریون
به اشتراک گذاشتن غذا و نوشیدنی با شخص آلوده به این ویروس
روبوسی کردن
آلوده شدن یک سطح توسط فرد مبتلا به ویروس اوریون پس از لمس دهان و بینی و سپس انتقال آن به شخصی که آن سطح را لمس می‌کند

افراد آلوده به ویروس اوریون تقریبا به مدت ۱۵ روز (۶ روز قبل از شروع علائم و تا ۹ روز پس از شروع بیماری) مسری هستند. ویروس اوریون بخشی از خانواده پارامیکسو ویروس است که علت شایع عفونت به‌ویژه در کودکان به شمار می‌رود.

روش‌های تشخیص اوریون

بررسی غدد بزاقی توسط پزشک

به‌طور معمول، اوریون پس از بروز علائم به‌ویژه التهاب صورت، به‌سادگی قابل تشخیص است؛ اما پزشک ممکن است روش‌های زیر را هم برای تأیید تشخیص اوریون به ‌کار بگیرد:

بررسی داخل دهان و وضعیت لوزه‌ها
اندازه‌گیری دمای بدن بیمار
نمونه‌گیری از خون، ادرار یا بزاق
نمونه‌گیری از CSF (مایع مغزی نخاعی) ستون فقرات در موارد شدید

روش‌های درمان اوریون

نوشیدن آب جهت بهبود اوریون

ازآنجاکه اوریون عفونت ویروسی است، نمی‌توان از آنتی‌بیوتیک برای درمان آن استفاده کرد و در حال حاضر هیچ داروی ضد ویروسی برای درمان اوریون وجود ندارد؛ اما انجام برخی کارها می‌تواند تا زمانی‌که عفونت روند خود را بگذارند و بدن ایمنی ایجاد کند (همانند سرماخوردگی)، در تسکین علائم مؤثر باشد. در بیشتر مواقع افراد پس از گذشت ۲ هفته به بهبودی کامل می‌رسند. برای کمک به تسکین علائم اوریون می‌توان برخی اقدامات انجام داد که در ادامه به معرفی آن‌ها خواهیم پرداخت:

مایعات زیادی مصرف کنید که بهترین آن، آب است و از مصرف آب‌میوه‌ اجتناب کنید؛ زیرا تولید بزاق را تحریک می‌کنند که می‌تواند مشکل‌ساز و دردناک باشد.
برای تسکین درد، یک پارچه سرد یا گرم روی نواحی متورم قرار بدهید.
غذاهای آبدار همانند سوپ بخورید؛ زیرا جویدن غذا ممکن است دردناک باشد.
استراحت کافی داشته باشید و بخوابید.
آب نمک گرم غرغره کنید.
مسکن بخورید.
مصرف زنجبیل برای تسکین درد.
استفاده از برش‌های سیر روی قسمت‌های دردناک.
مصرف ففل سیاه برای تسکین درد.
قرار دادن پودر مارچوبه روی قسمت‌های ملتهب بدن.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد

در مواقعی که استفاده از روش‌های درمانی فوق مؤثر واقع نشدند و علائم فرد با گذشت زمان بدتر شد، فرد باید حتما به پزشک مراجعه کند. در ادامه به بروز حالت‌هایی که فرد با پدیدار شدن آن‌ها باید به پزشک مراجعه کند، اشاره خواهیم کرد:

استفراغ مداوم و از دست دادن آب بدن
رنج و درد شدید و طاقت‌فرسا
درد و سفتی در ناحیه گلو
بزرگ شدن و تیر کشیدن بیضه
تب شدید و مداوم

عوارض اوریون

عوارض این بیماری در بزرگسالان بسیار بیشتر از کودکان است و شایع‌ترین آن‌ها شامل موارد زیر می‌شود:

ارکیت (التهاب بیضه): این وضعیت موجب درد و التهاب در یک یا هر دو بیضه می‌شود و از هر ۵ مرد بزرگسال مبتلا به اوریون، یک نفر را درگیر می‌کند. التهاب ناشی از اوریون در بیضه‌ها به‌طور معمول طی یک هفته کاهش می‌یابد؛، اما حساسیت می‌تواند بیشتر از این مدت طول بکشد. ارکیت به‌ندرت ممکن است موجب ناباروری شود.

اوفوریت (التهاب تخمدان)‌: این وضعیت موجب التهاب و درد تخمدان‌ها می‌شود و از هر ۲۰ زن بزرگسال یک نفر را درگیر می‌کند. زمانی‌که سیستم ایمنی بدن با ویروس مقابله کند، التهاب بهبود می‌یابد. اوفوریت به‌ندرت موجب ناباروری می‌شود.

مننژیت ویروسی: این شرایط یکی از نادرترین عوارض شایع اوریون است که اگر ویروس از طریق جریان خون پخش ‌شود و سیستم عصبی مرکزی بدن را آلوده کند، رخ خواهد داد.

پانکراتیت (التهاب پانکراس): با ظاهر شدن این عارضه، قسمت فوقانی شکم دچار درد می‌شود؛ اما معمولا درد آن خفیف است. این مورد از هر ۲۰ فرد مبتلا به ویروس اوریون، یک نفر را درگیر می‌کند.

توجه: در صورتی که یک زن باردار در ۱۲ الی ۱۶ هفته اول بارداری دچار اوریون شود، احتمال سقط جنین کمی بیشتر خواهد شد.

عوارض نادر اوریون عبارت‌اند از:

انسفالیت (التهاب مغز): تورم مغز باعث ایجاد مسائل عصبی می‌شود و در بعضی موارد، می‌تواند کشنده باشد. این وضعیت که از ابتلای فرد به ویروس اوریون ناشی می‌شود، بسیار نادر است و از هر ۶۰۰۰ نفر تنها یک نفر را درگیر می‌کند.

کاهش شنوایی: این عارضه در حقیقت نادرترین عارضه اوریون به شمار می‌رود و از هر ۱۵ هزار نفر تنها یک نفر به آن مبتلا خواهد شد.

برخی از عواملی که در این قسمت به آن‌ها اشاره کرده‌ایم بسیار نادر هستند؛ اما در صورتی که به وضعیت بیمار خود مشکوک شده‌اید، حتما به پزشک مراجعه کنید.

پیشگیری با واکسن اوریون یا MMR

تزریق واکسن اوریون به کودک توسط پزشک

واکسن اوریون بهترین روش برای جلوگیری از اوریون است. این نوع واکسن هم به‌تنهایی و هم به‌عنوان بخشی از واکسن MMR قابل تزریق است. واکسن MMR می‌تواند علاوه بر پیشگیری از اوریون، در برابر سرخجه و سرخک هم از بدن محافظت کند. این واکسن پس از یک‌سالگی نوزادان و به‌طور مجدد جهت محافظت از بدن، پیش از رفتن کودکان به مدرسه تزریق می‌شود. تزریق واکسن MMR احتمالا روی تمام کسانی که بعد از سال ۱۳۷۰ متولد شده‌اند، انجام شده است.

واکسن اوریون به‌طور معمول در ۸۲ کشور جهان به کودکان تزریق می‌شود؛ از این رو در بسیاری از این کشورها، انسفالیت و ناشنوایی مربوط به اوریون تقریبا از بین رفته است. واکسن MMR می‌تواند در هر سنی به یک بزرگسال تزریق شود. همچنین پزشک ممکن است به افراد پیش از سفر به برخی از نواحی خاص خارج از کشور، تزریق این واکسن را توصیه کند. در ادامه به برخی از این کشورها اشاره خواهیم کرد:

هند
برخی از مناطق آفریقا
جنوب شرقی آسیا
ژاپن
پاکستان

دلایل دیگری که ممکن است موجب شود پزشک تزریق واکسن MMR را در بزرگسالی به افراد توصیه کند، شامل موارد زیر می‌شود:

کار در مراکز بهداشتی به‌عنوان مثال بیمارستان یا مرکز درمانی
کار کردن یا حضور در مکانی که جوانان حضور دارند؛ همانند دانشگاه
کار در مدرسه و هر مکانی که کودکان حضور داشته باشند

اگر از سرطان یا هر بیماری که سیستم ایمنی بدن را ضعیف می‌کند، رنج می‌برید، حتما قبل از تزریق واکسن MMR با پزشک مشورت کنید. تزریق این واکسن به افرادی که دارای شرایط زیر هستند، توصیه نمی‌شود:

ضعف شدید سیستم ایمنی بدن
واکنش آلرژیک به نئومایسین (نوعی آنتی بیوتیک) یا ژلاتین
بارداری یا اقدام برای آن

واکسن MMR دقیقا چه کاری انجام می‌دهد

واکسن MMR

همان‌طور که گفته شد واکسن MMR از ابتلای افراد به سه بیماری مهم به نام‌های سرخک، اوریون و سرخجه محافظت می‌کند. هر سه این بیماری‌ها می‌توانند عوارض جدی برای سلامتی داشته باشند و در موارد نادر حتی می‌توانند منجر به مرگ شوند. بهتر است بدانید که این بیماری‌ها پیش از ساخت و انتشار واکسن، بسیار رایج بودند. در ادامه به علائم سرخک و سرخجه اشاره خواهیم کرد:

علائم سرخک

دانه‌های قرمزرنگ
سرفه
آبریزش بینی
تب
لکه‌های سفید در دهان

سرخک می‌تواند منجر به ذات‌الریه، عفونت گوش و آسیب مغزی شود.

علائم سرخجه

دانه‌های قرمزرنگ
تب خفیف تا متوسط
قرمزی و التهاب چشم‌ها
التهاب غدد لنفاوی پشت گردن
آرتروز (معمولا در زنان)

در نظر داشته باشید که سرخجه می‌تواند عوارض جدی همانند سقط جنین یا نقص مادرزادی برای زنان باردار ایجاد کند.

چه کسانی باید واکسن MMR را تزریق کنند

بر اساس اعلام مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری ایالات متحده (CDC)، سن توصیه‌شده برای دریافت واکسن MMR به شرح ذیل است:

کودکان ۱۲ تا ۱۵ ماهه برای اولین دوز
کودکان ۴ تا ۶ سال برای دوز دوم
بزرگسالان ۱۸ سال به بالا باید یک دوز از این واکسن را دریافت کنند؛ مگر اینکه قبلا واکسینه یا به هر سه بیماری مبتلا شده باشند.

چه کسانی نباید واکسن MMR را دریافت کنند

در این بخش فهرستی از افرادی که نباید واکسن MMR را دریافت کنند، ارائه شده است که در ادامه به معرفی آن‌ها خواهیم پرداخت:

واکنش آلرژیک شدید یا تهدید‌کننده زندگی به نئومایسین یا جزئی دیگر از واکسن
واکنش جدی به دوز قبلی MMR یا MMRV
ابتلا به سرطان یا هرگونه بیماری که سیستم ایمنی بدن فرد را ضعیف می‌کند
ابتلا به اچ آی وی، ایدز یا سایر بیماری‌هایی که در سیستم ایمنی بدن اختلال ایجاد می‌کنند
دریافت داروهای مؤثر بر سیستم ایمنی بدن همانند استروئیدها
ابتلا به بیماری سل

علاوه بر این، در صورت داشتن شرایط زیر نباید تزریق این واکسن را انجام داد:

داشتن بیماری متوسط یا شدید در برهه زمانی دریافت واکسن
بارداری
تزریق خون (به‌تازگی) یا کبودی و خونریزی زودهنگام به دلایل مختلف
دریافت سایر واکسن‌ها در یک ماه اخیر

در صورت وجود هرگونه ابهام و تردید درباره دریافت واکسن MMR برای خود یا فرزندتان، حتما با پزشک مشورت کنید.

عوارض واکسن MMR

بیشتر افرادی که واکسن MMR دریافت می‌کنند، عوارض جانبی خاصی تجربه نمی‌کنند؛ اما درصد کمی از افراد ممکن است دچار جوش، تب، تشنج و درد در ناحیه مفاصل شوند. واکنش شدید آلرژیک می‌تواند یکی دیگر از عوارض دریافت این واکسن باشد که علائمی همانند کهیر، التهاب و تنگی نفس را به همراه دارد؛ اما این عارضه کمتر از یک در میلیون است، بنابراین جای نگرانی وجود ندارد.

اگر پس از دریافت واکسن عوارض خاصیتجربه کردید، حتما پزشک خود را در جریان قرار دهید.