برای سلامت بهتر قلب چقدر ورزش نیاز است؟

براساس مطالعه‌ی جدیدی درباره‌ی ارتباط میان فعالیت بدنی و بیماری‌های قلبی‌عروقی، اگر می‌خواهید قلب سالمی داشته باشید، هرچه بیشتر ورزش کنید، بهتر است. این مطالعه‌ که در نیویورک‌تایمز گزارش شده است، نشان می‌دهد که احتمال ابتلا به بیماری‌های قلبی در افرادی که اغلب ورزش می‌کنند و فعال هستند، نسبت‌به افرادی که به‌ندرت تحرک دارند، کمتر است و فرقی ندارد که فعالیت بدنی چند دقیقه دویدن آهسته در روز باشد یا چند ساعت پیاده‌روی در هفته.

مطالعه‌ی مذکور که متکی‌بر داده‌های عینی فعالیت بدنی بیش از ۹۰ هزار فرد بزرگسال است، شاهد دیگری است که نشان می‌دهد به‌نظر می‌رسد تقریبا هر مقدار فعالیت بدنی برای سلامت قلبی‌عروقی خوب باشد و مزایای آن حد بالایی ندارد.

البته مدت‌ها است می‌دانیم افراد فعال معمولا قلب‌های قوی دارند. در اواخر دهه‌ی ۱۹۴۰ و اوایل دهه‌ی ۱۹۵۰، جرمی موریس، همه‌گیرشناس بریتانیایی متوجه شد که احتمال داشتن حمله‌ی قلبی در ماموران کنترل بلیت اتوبوس‌های بریتانیا که در طول روز درحال جا‌به‌جا شدن و حرکت در راهروی اتوبوس و رفت‌وآمد از پله‌های وسایل نقلیه دوطبقه بودند، نسبت‌به رانندگان اتوبوس‌ها که تمام روز نشسته بودند، حدود پنجاه درصد کمتر بود.

از آن زمان، مطالعات فراوانی ارتباطات مشابهی را میان فعالیت بدنی و مشکلات قلبی‌عروقی پیدا کرده‌اند. در بیشتر موارد، فعالیت بدنی بیشتر ارتباط نزدیکی با کاهش خطر بیماری قلبی دارد. به عبارت دیگر، افرادی که تحرک بدنی زیادی دارند، معمولا همان افرادی هستند که قلب و عروق سالمی دارند.

اگرچه در برخی مطالعات، محدودیتی وجود داشت. همان‌طور که مقدار و شدت ورزش افزایش پیدا می‌کرد، مزایای قلبی به مرحله‌ی ثابتی می‌رسید یا حتی کاهش پیدا می‌کرد. در چندین مطالعه، به‌نظر می‌رسید تمرینات شدید طولانی‌مدت در طول سال‌ها در افزایش خطر مشکلات قلبی نقش داشته باشد که نشان می‌داد ورزش بیش‌ازحد ممکن است به قلب آسیب برساند. اما این مطالعات عموما کوچک بودند و روی گروه‌های خاصی از افراد مانند ورزشکاران مرد پیشکسوت تمرکز داشتند.

گرچه حتی مطالعات بزرگ‌تر درزمینه‌ی ورزش و سلامت قلب اغلب متکی‌بر حافظه‌ی افراد و گزارش‌های خود آن‌ها درمورد عادات ورزشی بوده است که همیشه دقیق نیستند. بنابراین، برخی از جنبه‌های رابطه‌ی میان فعالیت بدنی و سلامت قلبی‌عروقی مبهم مانده است. آیا می‌توانیم به خاطر قلب خود، بسیار ورزش کنیم؟ آیا مردان و زنان با مقدار یکسان ورزش، به کاهش مشابهی در خطر بیماری قلبی‌عروقی می‌رسند؟ در طول روز چقدر تحرک داریم؟

سوالات بالا دکتر ترنس دویر، استاد همه‌گیرشناسی دانشگاه آکسفورد و همکارانش را که مدت‌ها تعامل میان سبک زندگی و خطر بیماری‌ها را مورد مطالعه قرار داده بودند، علاقمند ساخت. آن‌ها برای مطالعه‌ی خود از داده‌های بیوبانک بریتانیا استفاده کردند. بیوبانک بریتانیا پایگاه داده‌ی بزرگی از اطلاعات سلامتی و سبک زندگی بیش از ۵۰۰ هزار زن و مرد در بریتانیا است.

از سال ۲۰۰۶، داوطلبان نمونه‌های خون، ادرار و بزاق خود را برای آزمایش‌های ژنتیکی و پزشکی در اختیار پژوهشگران قرار داده بودند، پرسش‌نامه‌های طولانی را درمورد زندگی خود پر کرده‌ بودند و غربالگری‌های پزشکی و سلامتی کاملی را انجام دادند. بیش از ۱۰۰ هزار نفر از آن‌ها موافقت کردند که به مدت یک هفته ردیاب‌های فعالیت بدنی را بپوشند تا میزان تحرک آن‌ها به‌طور دقیق اندازه‌گیری شود.

دکتر دویر و همکارانش رکوردهای بیش از ۹۰ هزار مرد و زن را که ردیاب‌ها را پوشیده بودند، بیرون کشیدند و افرادی را که هنگام پیوستن به مطالعه دارای سابقه‌ی شناخته‌شده بیماری قلبی بودند، از تجزیه‌و‌تحلیل خود کنار گذاشتند.

پژوهشگران افراد مورد مطالعه را بسته میزان فعالیت در طول هفته و شدت فعالیت آن‌ها که با ردیاب اندازه‌گیری شده بود، به چهار گروه تقسیم کردند. آن‌ها سرانجام، اطلاعات مربوط ابتلا به بیماری‌های قلبی‌عروقی و مرگ‌و‌میر این افراد را نیز جمع‌آوری کردند و عادات فعالیت بدنی و تشخیص بیماری را مورد تجزیه‌وتحلیل قرار دادند.

عجیب نیست که فعال بودن دربرابر بیماری قلبی محافظت می‌کرد. احتمال داشتن بیماری قلبی در افرادی که در گروه دارای حداقل فعالیت قرار داشتند که به‌ندرت پیاده‌روی یا ورزش می‌کردند، نسبت‌به زنان و مردانی که بیش از همه فعال بودند، بیش از دو برابر بیشتر بود. انتقال از گروه دارای حداقل فعالیت به گروهی که اندکی فعالیت داشتند، خطر بیماری قلبی را حدود ۳۰ درصد کاهش می‌داد و حتی وقتی پژوهشگران اثر عواملی مانند ترکیب بدنی، استعمال دخانیات، وضعیت اجتماعی اقتصادی و عوامل دیگر را درنظر گرفتند، نیز این رابطه وجود داشت.

پژوهشگران همچنین هیچ حد بالایی برای مزیت‌های فعالیت بدنی پیدا نکردند. مردان و زنانی که بیش از همه حرکت می‌کردند و به اندازه‌ی ۱٫۱۰۰ دقیقه در هفته یا بیش از دو ساعت در روز پیاده‌روی می‌کردند (که شامل هم ورزش واقعی و هم فعالیت‌های روزمره مانند خرید و انجام کارهای خانه می‌شد)، درحالی‌که همچنین غالبا در هفته به‌مدت ۵۰ دقیقه یا بیشتر ورزش شدید می‌کردند، افزایش خطر مشکلات قلبی را نشان نمی‌دادند. درعوض، این گروه بیشترین کاهش خطر را داشتند و این مزیت در زنان و مردان یکسان بود. دکتر دویر می‌گوید:

این نتایج شاهد محکم‌تری فراهم می‌کند که فعالیت بدنی شامل فعالیت بدنی شدید برای کاهش خطر بیماری قلبی‌عروقی مهم است. این مزایا درمقایسه‌با آنچه در بیشتر مطالعات مبتنی‌بر گزارش خود افراد به دست آمده بود، تقریبا دو برابر بود.

با‌این‌حال، مطالعه‌ی جدید یک مطالعه‌ی مشاهده‌ای است و فقط نشان می‌دهد افراد فعال همچنین افرادی هستند که قلب‌های سالمی دارند. این مطالعه ثابت نمی‌کند که پیاده‌روی و فعالیت‌های دیگر مستقیما قلب افراد را تقویت می‌کند و فقط نشان می‌دهد که این دو با هم مرتبط هستند.

دکتر دویر همچنین اشاره کرد که تعداد افراد مورد مطالعه که به‌مدت طولانی فعالیت‌های ورزشی شدید انجام می‌دادند، کم بود، بنابراین ممکن است ورزش شدید طولانی‌مدت در نقطه‌ی مشخصی دیگر برای قلب خوب نباشد. به گفته‌ی او، این احتمال به بررسی بیشتر نیاز دارد اما برای بیشتر ما افزایش میزان یا شدت ورزش باید به‌طور قابل‌توجهی احتمال ابتلا به بیماری قلبی در آینده را کاهش دهد.