بررسی اندروید ۱۱ – دیجیتال مارک در دیجیتال مارک

هشتم سپتامبر ۲۰۲۰ (هجدهم شهریور ۱۳۹۹)، گوگل یازدهمین نسخه از سیستم‌عامل محبوب اندروید را پس از چهار نسخه بتای عمومی رسما منتشر کرد. حال پس‌ از گذشت ۱۰۴ روز از انتشار اندروید ۱۱، قصد داریم مهم‌ترین تغییرات آن را درمقایسه‌با نسخه‌های پیشین اندروید زیر ذره‌بین قرار دهیم. در‌ادامه، با دیجیتال مارک همراه باشید.

گوگل اندروید ۱۱ را سیستم‌عاملی می‌داند که «به آنچه اهمیت دارد» می‌پردازد. غول دنیای فناوری در وب‌سایت رسمی اندروید مهم‌ترین جنبه‌های سیستم‌عامل جدیدش را در شش جنیه معرفی می‌کند: «گفت‌وگوها»، «ثبت یا ضبط محتوا»، «ابزارهای پیش‌بین»، «دسترسی‌پذیری»، «کنترل دستگاه‌ها» و «حریم خصوصی و امنیت». در هرکدام از این بخش‌ها، چه قابلیت یا ویژگی جدیدی به سیستم‌عامل دوست‌داشتنی اندروید اضافه شده است؟

مدیریت گفت‌وگوها

می‌توان تصور کرد در دنیای ارتباطات امروزی، بخش عمده‌ای از کاربری افراد از گوشی‌های هوشمند گپ دوستانه یا گفت‌وگوی کاری در پیام‌رسان‌های مختلف باشد. ازاین‌رو، گوگل در به‌روزرسانی اندروید ۱۱ اعلانات مربوط به گفت‌وگو‌ها را جداگانه و تفکیک‌شده از سایر اعلانات در قالب مجموعه‌ای به‌نام Conversations در نوار اعلانات نمایش می‌دهد.

گوگل حتی پا را فراتر می‌گذارد و با تفکیک گفت‌وگوها از هم، امکان غیرفعال‌کردن هرکدام یا اولویت‌بخشیدن به آن‌ها را نیز دراختیار کاربر می‌گذارد تا بدین‌ترتیب، گفت‌وگو با شخصی خاص در میان انبوه اعلانات ناپدید نشود. مهندسان مانتین‌ویو امکان گذر اعلانیه‌ی اپلیکیش‌ها یا گفت‌وگو‌های دلخواه از تنظیمات Do Not Disturb را نیز فراهم کرده‌اند.

اگر از علاقه‌مندان Chat Headهای پیام‌رسان فیسبوک هستید، احتمالا قابلیت Bubble اندروید ۱۱ برایتان بسیار جذاب خواهد بود. گوگل اجازه می‌دهد گفت‌وگوهای برقرار در پیام‌رسان‌های مختلف نظیر تلگرام یا Messages خود گوگل یکجا و مانند حبابی روی سطح رابط کاربری شناور باشند تا بدین‌ترتیب، بتوان در هر محیطی به‌سرعت به آن‌ها دسترسی داشت و پس‌ از اتمام مکالمه، حباب آن‌ها را در گوشه‌ای از رابط کاربری رها کرد.

ثبت یا ضبط و اشتراک‌گذاری محتوا

اگرچه نسخه‌های سفارشی‌شده‌ی تولیدکنندگان مختلف از سیستم‌عامل اندروید نظیر One UI و EMUI از مدت‌ها پیش قابلیت Screen-Record را ارائه می‌دهند، کاربران نسخه‌ی خالص اندروید اکنون با نسخه‌ی یازدهم این سیستم‌عامل به‌کمک کلیدی در بخش تنظیمات سریع می‌توانند بدون نیاز به ابزارهای جانبی، از محیط نرم‌افزاری گوشی هوشمندشان با قابلیت ضبط صدا و نمایش محل لمس‌شدن صفحه فیلم بگیرند.

گوگل با جدیدترین نسخه‌ی اندروید قابلیت انتخاب و کپی و اشتراک‌گذاری متن یا عکس از اپلیکیشن با اپلیکیشن دیگر را فراهم می‌سازد. در همین زمینه، مهندسان مانتین‌ویو با ایجاد تغییراتی در صفحه‌ی اپ‌های اخیر، به کاربر اجازه‌ی انتخاب متن از داخل کارت‌های موجود در صفحه‌ی اپ‌های اخیر یا ثبت اسکرین‌شات از آن‌ها را نیز می‌دهند؛ البته براساس بررسی‌های ما، ابزار گوگل متون فارسی را از دل کارت‌ها تشخیص نمی‌دهد.

در اندروید ۱۱، سازوکار پیش‌نمایش اسکرین‌شات‌ها نیز دستخوش تغییر شده است. در نسخه‌ی جدید اندروید به‌جای نمایش اعلانیه، پیش‌نمایش کوچکی از اسکرین‌شات در گوشه‌ی سمت چپ یا پایین نمایشگر ظاهر می‌شود که کنار آن آیکون‌های ویرایش یا اشتراک‌گذاری و بستن پیش‌نمایش به‌چشم می‌خورد. ما تنها ضعف سازوکار جدید را فقدان امکانی برای حذف آنی اسکرین‌شات می‌دانیم.

ابزارهایی برای پیش‌بینی مقصود کاربر 

پاسخ‌های هوشمند (Smart Reply): گوشی‌های خانواده‌ی پیکسل با اندروید ۱۱ براساس گفت‌وگوی در جریان، پاسخ‌های متنی یا اموجی‌هایی را پیشنهاد می‌دهند.

اپ‌های پیشنهادی (App Suggestions): گوشی‌های خانواده‌ی پیکسل با اندروید ۱۱ ردیفی از اپ‌های پیشنهادی را در صفحه‌ی هوم نشان می‌دهند. این اپ‌ها در طول روز و بسته به الگوریتم استفاده‌ی فرد از گوشی تغییر می‌کنند.

پوشه‌های هوشمند (Smart Folders): گوشی‌های خانواده‌ی پیکسل با اندروید ۱۱ برای پوشه‌های حامل اپلیکیشن‌هایی از یک جنس، نظیر اپ‌های Photos و دوربین، نام‌هایی همچون Photography را پیشنهاد می‌دهند.

دسترسی‌پذیری

گوگل می‌گوید در اندروید ۱۱ قابلیت Voice Access سریع‌تر و ساده‌تر است و حتی بدون اتصال اینترنت نیز کار می‌کند. همچنین، برچسب‌های شهودی روی اپ‌ها به جابه‌جایی بهتر درون محیط گوشی و کنترل آن ازطریق صدا کمک می‌کند.

کنترل دستگاه‌ها و محتوای چندرسانه‌ای

به‌لطف اندروید ۱۱، نگه‌داشتن کلید پاور دیگر صرفا گزینه‌های مربوط به خاموش‌کردن، راه‌اندازی مجدد یا قفل اضطراری دستگاه را ظاهر نمی‌سازد؛ بلکه اکنون در منو یادشده دو بخش دیگر نیز به‌چشم می‌خورد: بخش نخست به سرویس پرداخت گوگل موسوم به Google Pay تعلق دارد؛ بخش دوم نیز به کنترل ابزارها و لوازم خانه‌‌های هوشمند، نظیر سیستم نورپردازی بخش‌های مختلف خانه یا قفل درها بازمی‌گردد. 

اندروید اتو، راهکار گوگل برای استفاده از قابلیت‌های مختلف گوشی‌های اندرویدی روی سیستم Infotainment خودرو، اکنون در تمام گوشی‌های هوشمند مبتنی‌بر اندروید ۱۱ به‌صورت بی‌سیم نیز روی داشبورد خودروها استریم می‌شود؛ قابلیتی‌ که بعید به‌نظر می‌رسد در شرایط کنونی برای کاربر ایرانی کارایی خاصی داشته باشد!

گوگل در اندروید ۱۱ کنترل محتوای چندرسانه‌ای را ساده‌تر می‌کند. اکنون ابزارهای کنترل محتوا در قالب کارت‌هایی درون نوار اعلانات نمایش داده می‌شوند؛ اما این کارت‌ها دیگر به‌صورت ستونی روی‌هم قرار نمی‌گیرند و فضا را اشغال نمی‌کنند، درعوض می‌توان با سوایپ افقی بین آن‌ها جابه‌جا شد. گوگل در قالب همین کارت‌ها امکان سوئیچ‌کردن بین ابزارهای مختلف پخش صدا نظیر هدفون، اسپیکر بلوتوث یا اسپیکر خود گوشی را نیز دراختیار کاربر می‌گذارد.

حریم خصوصی و امنیت

کاربران با اندروید ۱۰ می‌توانستند دسترسی هر اپلیکیشن به موقعیت جغرافیایی، دوربین یا میکروفون را تنها به مدت استفاده از آن اپلیکیشن محدود کنند. حال با اندروید ۱۱ می‌توان به اپلیکیشن دسترسی یک‌باره داد. درحقیقت، برای دادن دسترسی به موقعیت جغرافیایی در پس‌زمینه، کاربر باید به صفحه‌ی info اپلیکیشن در منو تنظیمات مراجعه کند؛ گامی اضافی برای آنکه کاربر فرصت بیشتری برای تصمیم‌گیری درباره‌ی اعطای مجوز به اپلیکیشن داشته باشد!

گوگل در بحث حریم خصوصی حتی پا را فراتر می‌گذارد. به‌‌لطف اندروید ۱۱، چنانچه کاربر به اپلیکیشن دلخواهی مجوز دسترسی به داده‌های دوربین، میکروفون یا موقعیت جغرافیایی را اعطا کند؛ اما برای مدت طولانی از آن اپلیکیشن استفاده نکند، سیستم‌عامل به‌صورت خودکار دسترسی اپلیکیشن مذکور را از بین می‌برد.

دریافت به‌روزرسانی‌های مربوط به حریم خصوصی و امنیت در اندروید ۱۱ مانند به‌روزرسانی اپلیکیشن‌ها به‌صورت مستقیم از گوگل پلی دریافت می‌شوند. همچنین، گوگل با قابلیت Scoped storage در اندروید ۱۱ دسترسی به حافظه‌های ذخیره‌سازی اشتراکی را برای تمام اپلیکیشن‌ها محدود می‌کند. گوگل می‌گوید تنها اپلیکیشن‌های موردتأیید این شرکت «دسترسی ویژه» به تمام فایل‌های موجود در حافظه‌ی ذخیره‌سازی اشتراکی را خواهند داشت.

ویژگی‌های چشمگیر دیگر

تشخیص نوع شبکه‌ی ۵G: اندروید ۱۱ به توسعه‌دهندگان اجازه می‌دهد تا به‌موجب APIهای جدید از شبکه‌ی ۵G کنونی که دستگاه به آن متصل است، اطلاعاتی همچون پهنای باند تخمینی اتصال، نوع شبکه‌ی ۵G شامل مواردی همچون mmW یا sub-6GHz و محدودیت حجمی اتصال را کسب کنند.

تشخیص بریدگی یا خمیدگی نمایشگر: اندروید ۱۱ به توسعه‌دهندگان اجازه می‌دهد آزادی‌عمل بیشتری در برخورد با بریدگی‌های نمایشگر داشته باشند یا از لمس تصادفی خمیدگی‌های شدید نمایشگرهای Waterfall در اپلیکیشن‌هایشان جلوگیری کنند.

تشخیص لولا: باتوجه‌به محبوبیت روزافزون دستگاه‌های تاشدنی، اکنون اندروید ۱۱ به‌لطف APIهای جدیدش قابلیت تشخیص لولا یا تاشدن نمایشگر را دارد و می‌تواند با کمک‌گرفتن از حسگرهای داخل گوشی، موقعیت مکانی لولا و نمایشگر به‌صورت بی‌درنگ پایش کند.

Nearby Share: قابلیتی مشابه Air Drop اپل که امکان انتقال سریع و ایمن مواردی همچون فایل، ویدئو یا موقعیت جغرافیایی را به دستگاه‌های اندرویدی، کروم‌بوک‌‌ها یا دستگاه‌های دیگری با مرورگر کروم می‌دهد. این قابلیت به‌صورت خودکار بهترین پروتکل را از بین WebRTC، بلوتوث، بلوتوث LE یا P2P Wi-Fi برای برقراری ارتباط برمی‌گزیند.

جمع‌بندی

اندروید ۱۱ به‌روزرسانی جامع و گسترده‌ای با انبوهی از قابلیت‌های بنیادین نیست و نباید فراموش کرد که با پلتفرم بالغی رو‌به‌رو هستیم؛ بنابراین، نباید انتظار تغییرات رادیکالی و ناگهانی را از اندروید داشته باشیم. باوجوداین، بی‌شک تجربه‌ی کاربر از گوشی هوشمند اندرویدی را ارتقا داده است و نشان می‌دهد که گوگل در مسیر درستی گام برمی‌دارد. مواردی همچون کنترل بهتر دسترسی اپ‌ها به داده‌های مهم کاربر، اعلانیه‌های تفکیک‌شده، کنترل یکپارچه‌ی محتوای چندرسانه‌ای و سازگاری بهتر با طراحی دستگاه‌های تاشدنی ازجمله قابلیت‌های مهم‌ اندروید ۱۱ هستند.

اگرچه گوگل انتشار به‌روزرسانی اندروید ۱۱ را هم‌زمان روی دستگاه‌های پیکسل به‌همراه تعدادی از مدل‌های وان‌پلاس، شیائومی، اوپو و ریلمی آغاز کرد، به‌نظر می‌رسد مواردی همچون تعدد رابط‌های کاربری سفارشی‌شده و لزوم همکاری با اپراتورها باعث می‌شود تا اندروید همچنان به مشکل چنددستگی دچار باشد. به‌عنوان مثال، بیش‌ از سه ماه پس از انتشار نسخه‌ی خالص اندروید ۱۱، سامسونگ از چند روز پیش، انتشار One UI 3.0 با اندروید ۱۱ را برای سه مدل گلکسی S20 آغاز کرد و برای پوشش‌دادن تمام محصولاتش، این فرایند را تا سپتامبر ۲۰۲۱ ادامه خواهد داد!

دیدگاهتان درباره‌ی اندروید ۱۱ ویژگی‌های جدیدش و پاشنه‌ی آشیل همیشگی اندروید چیست؟