بیشک اپل را میتوان یکی از مهمترین نامها در عرصهی کامپیوترهای شخصی بهشمار آورد. کوپرتینونشینها نخستین کامپیوتر خود را قریب به نیم قرن پیش (بهصورت دقیقتر، ۴۱ سال پیش) و با نام Apple I روانهی بازار کردند؛ اما نخستین کامپیوتر قابل حمل اپل، دستگاهی حجیم، زمخت و با وزن ۷.۲ کیلوگرم موسوم به Macintosh Portable بود که ۲۷ سال پیش و با برچسب قیمت فوقالعاده بالای ۷۳۰۰ دلار (۱۴,۳۹۵ دلار کنونی) روانهی بازار شد.
از پاوربوکهای متعدد اپل در طول سالهای ۱۹۹۱ تا ۱۹۹۷ و لپتاپ بهیادماندنی و رنگی iBook که بگذریم، آنچه در حال حاضر بهعنوان لپتاپ اپل و با نام مکبوک پرو میشناسیم، برای نخستین بار در ژانویهی سال ۲۰۰۶ و با هدف جایگزینی کامل کامپیوترهای سری پاوربوک معرفی شد.
نخستین نسل مکبوک پرو، پس از آیمک دومین مدل از کامپیوترهای اپل محسوب میشد که بهجای پردازندههای PowerPC از پردازندههای سری Core اینتل استفاده میکرد. رابط برق مغناطیسی مگسیف و وبکم آیسایت از جملهی مهمترین ویژگیهای این محصول بهشمار میرفت.
اپل در اکتبر سال ۲۰۰۸ نسل دوم مکبوک و مکبوک پرو را با بدنهی یکپارچهی آلومینیومی موسوم به «Precision Aluminum Unibody Enclosure»، لبههای تراشخورده و ترکپد بدون کلید روانهی بازار کرد. این لپتاپ بعدها زمینهساز محصولات دیگری همچون مکبوک ایر و نسلهای بعدی مکبوک پرو و آیمک شد.
مقالههای مرتبط:
نسل سوم لپتاپهای مکبوک پرو در جریان رویداد توسعهدهندگان WWDC ۲۰۱۲ معرفی شد. این لپتاپها نسبت به گذشته بهطور قابل توجهی باریکتر و سبکتر شده بودند و دیگر پورتهایی مانند اترنت و درایو نوری در آنها جایی نداشتند. اپل نسل سوم مکبوک پرو را به نمایشگر رتینا با رزولوشن فوقالعادهی ۱۸۰۰×۲۸۸۰ پیکسل مجهز کرده بود. تولید لپتاپهای نسل سوم مکبوک پرو تا اواسط سال ۲۰۱۵ ادامه داشت؛ بهطوری که اپل تنها به ارتقاء سختافزار آنها اکتفا میکرد و تغییرات ظاهری چندانی در این محصولات به وجود نمیآورد.
کوپرتینونشینها سرانجام در جریان رویدادی که در تاریخ ۲۷ اکتبر ۲۰۱۶ در مقر این شرکت برگزار شد، از نسل چهارم لپتاپهای ۱۳ و ۱۵ اینچی مکبوک پرو رونمایی کردند. مکبوکپروهای جدید در سه نسخه، شامل دو مدل ۱۳ اینچی و یک مدل ۱۵ اینچی روانهی بازار میشوند. این مدلها نسبت به دو نسل پیشین، بدنه و حاشیههای نمایشگر باریکتری دارند و ترکپد آنها بسیار بزرگتر از قبل شده است.
نسل چهارم مکبوکپروها در رنگ بسیار زیبای خاکستری نیز قابل خرید هستند؛ اما مهمترین تغییر آنها نسبت به نسل پیشین، جایگزینی کلیدهای ردیف Function با یک نوار باریک اولد موسوم به تاچبار است. اپل مدعی است که این نوار لمسی باریک، چگونگی استفادهی شما از لپتاپ را متحول خواهد کرد.
از آنجایی که در پایان سال ۲۰۱۶ تراشههای کبی لیک برای بازطراحی مکبوکپروهای اپل آماده نبودند؛ از این رو کوپرتینونشینها پس از گذشت حدود ۷ ماه از زمان عرضهی نسل چهارم لپتاپهای مکبوک پرو، در جریان رویداد توسعهدهندگان WWDC 2017 که در تاریخ ۵ ژوئن ۲۰۱۷ برگزار شد، این محصولات را با ارتقاء پردازندهی آنها به نسل هفتم پردازندههای Core i اینتل موسوم به کبی لیک، حافظههای SSD سریعتر و واحد پردازش گرافیکی بهبودیافته، بهروزرسانی کرد.
اپل باز هم دو مدل ۱۳ اینچی (با و بدون تاچبار) روانهی بازار کرده است که از بین این مدلها، نمونهی مجهز به تاچبار از تراشهی قدرتمند ۲۸ واتی (در قیاس با نمونهی ۱۵ واتی بهکاررفته در مدل بدون تاچبار)، دو پورت تاندربولت بیشتر و باتری نسبتا کوچکتر بهره میبرد. اپل با معرفی این مدلها، تولید نسخهی ۲۰۱۵ مکبوک پرو ۱۳ را نیز متوقف کرد.
تیم کوک، مدیرعامل اپل، در جریان معرفی نسل چهارم مکبوک مدعی شد:
طی ۲۵ سال گذشته، ما همواره در حال تعریف و بازتعریف مفهوم لپتاپ و عملکردهای آن بودهایم و امروز دوباره این روند را تکرار خواهیم کرد.
آیا ادعای کوک صحت دارد؟ آیا با محصولی انقلابی طرف هستیم یا آنچه معرفی شده است، نمونهای تکاملیافته از محصولات پیشین است؟ در ادامه با بررسی مدل ۲۰۱۷ مکبوک پرو ۲۰۱۷ همراه دیجیتال مارک باشید تا پاسخ این سؤالات و سؤالات مشابه را بیابیم.
لپتاپ مکبوک پرو ۱۳ اینچی توسط فروشگاه انآیسی (NIC) برای بررسی در اختیار دیجیتال مارک قرار گرفته است.
مدلی که در اختیار ما قرار دارد، نسخهی پایهی مکبوک پرو بدون تاچبار با پردازندهی Core i5 7360U، واحد پردازش گرافیکی Intel Iris Plus 640 Graphics، حافظهی رم ۸ گیگابایتی رم با فرکانس ۲۱۳۳ مگاهرتز و ۱۲۸ گیگابایت حافظهی داخلی است و تنها از دو پورت USB نوع C (تاندربولت ۳) بهره میبرد. اپل برای این مدل، قیمت پایهی ۱۲۹۹ دلار را در نظر گرفته است.
مشخصات / لپتاپ | سرفیس لپتاپ | مکبوک پرو ۱۳ اینچی ۲۰۱۵ | مکبوک پرو ۱۳ ۲۰۱۷ (بدون تاچبار) |
صفحهی نمایش | نمایشگر ۱۳.۵ اینچ پیکسل سنس قابلیت دریافت ۱۰ لمس بهصورت همزمان | نمایشگر ۱۳.۳ اینچ IPS LCD | نمایشگر ۱۳.۳ اینچ IPS LCD |
رزولوشن | ۱۵۰۴ × ۲۲۵۶ پیکسل تراکم ۲۰۱ پیکسل بر اینچ نسبت تصویر ۳:۲ | ۱۶۰۰ × ۲۵۶۰ پیکسل تراکم ۲۲۷ پیکسل بر اینچ نسبت تصویر ۱۶:۱۰ | ۱۶۰۰ × ۲۵۶۰ پیکسل تراکم ۲۲۷ پیکسل بر اینچ نسبت تصویر ۱۶:۱۰ |
سیستمعامل | ویندوز ۱۰ | مک اواس یوسمیتی | مک اواس سیرا |
پردازنده | Intel Core i5-7200U نسل ۷ Intel Core i7-7660U نسل ۷ | Intel Core i5 5257U نسل ۵ Intel Core i5 5287U نسل ۵ Intel Core i7 5557U نسل ۵ | Intel Core i5 7360U نسل ۷ Intel Core i7 7660U نسل ۷ |
فضای ذخیرهسازی | ۱۲۸، ۲۵۶ و ۵۱۲ گیگابایت یا ۱ ترابایت SSD | ۱۲۸، ۲۵۶ و ۵۱۲ گیگابایت یا ۱ ترابایت SSD | ۱۲۸، ۲۵۶ و ۵۱۲ گیگابایت یا ۱ ترابایت SSD |
حافظهی رم | ۴، ۸ یا ۱۶ گیگابایت ۱۸۶۶ مگاهرتز LPDDR3 | ۸ یا ۱۶ گیگابایت ۱۸۶۶ مگاهرتز LPDDR3 | ۸ یا ۱۶ گیگابایت ۲۱۳۳ مگاهرتز LPDDR3 |
گرافیک | Core i5: Intel HD Graphics 620 Core i7: Intel Iris Plus Graphics 640 | Core i5: Intel Iris 6100 Graphics Core i5: Intel Iris 6100 Graphics | Core i5: Intel Iris Plus Graphics 640 Core i7: Intel Iris Plus Graphics 640 |
دوربین جلو | ۷۲۰پی تشخیص چهره بهوسیلهی Windows Hello | ۷۲۰پی فیستایم HD | ۷۲۰پی فیستایم HD |
اسپیکر | اسپیکرهای استریوی Omnisonic به همراه Dolby Audio Premium | اسپیکرهای استریو | اسپیکرهای استریو بههمراه رنج داینامیکی گسترده |
پورتها | یک عدد پورت USB 3.0 سایز کامل مینیدیسپلی پورت جک ۳.۵ میلیمتری هدفون Surface Connect | دو پورت USB 3.0 دو پورت تاندربولت ۲ یک پورت HDMI جک ۳.۵ میلیمتری هدفون | دو پورت USB نوع C (تاندربولت ۳) جک ۳.۵ میلیمتری هدفون |
سنسورها | حسگر نور محیط | حسگر نور محیط | حسگر نور محیط |
شبکه | Wi-Fi: IEEE 802.11 a/b/g/n/ac compatible Bluetooth Wireless 4.0 technology | Wi-Fi: IEEE 802.11 a/b/g/n/ac compatible Bluetooth Wireless 4.0 technology | Wi-Fi: IEEE 802.11 a/b/g/n/ac compatible Bluetooth Wireless 4.2 technology |
امنیت | چیپ TPM برای مصارف اینترپرایز | – | – |
قلم | Surface Pen | – | – |
وزن (کیلوگرم) | ۱.۲۵ کیلوگرم | ۱.۵۸ کیلوگرم | ۱.۳۷ کیلوگرم |
ابعاد (میلیمتر) | ۱۴.۴۷ × ۲۲۳.۲ × ۳۰۸.۰ | ۱۸ × ۲۱۹ × ۳۱۴ | ۱۴.۹ × ۲۱۲.۴ × ۳۰۴.۱ |
طراحی
زیبا و بینقص، اولین صفاتی هستند که در نخستین مواجهه با مکبوک پروی جدید به ذهن متبادر میشوند. کوپرتینونشینها با نسل چهارم مکبوک پرو بار دیگر حد آرمانی دقت در مهندسی را به رخ رقبای خود کشیدند. تنها یک بار لمس لبههای این لپتاپ کافی است تا تطابق میلیمتری نیمهی پایین و بالای آن به وجدتان آورد؛ با وجود آنکه این دو نیمه، قطعاتی مجزا هستند؛ اما هنگامی که مکبوک پرو در حالت بسته قرار دارد، همانند قطعهای یکپارچه از آلومینیوم بهنظر میرسد. اپل نسل چهارم مکبوک پرو را علاوه بر رنگ نقرهای، در رنگ خاکستری نیز عرضه میکند؛ رنگی که زیبایی لپتاپ را دوچندان میکند.
در نسل چهارم مکبوکپرو همانند آنچه پیش از این در اولترابوک ۱۲ اینچی مکبوک دیده بودیم، دیگر شاهد سیب گازخوردهی درخشانی در پشت نمایشگر نیستیم و اپل این لوگوی خاطرهانگیز را با نمونهای براق از جنس یاقوت کبود جایگزین کرده است تا طراحی نسخهی پروی لپتاپهای خود را بیشازپیش با نمونهی عادی آنها سازگار کند. اپل کاور پلاستیکی لولا را نیز با نمونهای آلومینیومی جایگزین کرده؛ اما بخش زیرین لپتاپ کماکان توسط پیچهای پنجسو در محل خود ثابت شده است.
همانند گذشته، مکبوک پرو ۱۳ از طراحی یکپارچهای بهره میبرد که در آن غیر از بخش زیرین پایه، در هیچ نقطهی دیگری از لپتاپ شاهد ناپیوستگی نیستیم. نسخهی جدید مکبوک پرو به لطف کاهش ضخامت حاشیههای نمایشگر، کوچکتر و سبکتر از گذشته است؛ بهطوری که ۲۳ درصد کاهش را در حجم کلی محصول شاهد هستیم. علاوه بر موارد یادشده، وزن لپتاپ از ۱.۵۸ به ۱.۳۷ کیلوگرم و ضخامت آن از ۱۸ میلیمتر به کمتر از ۱۵ میلیمتر (بهطور دقیق ۱۴.۹۸ میلیمتر) کاهش یافته است.
همانند تمام نسلهای گذشتهی مکبوک پرو، توزیع جرم قطعات داخلی و طراحی لولاهای نسل چهارم نیز به بینقصترین شکل ممکن انجام شده است؛ بهطوری که کاربر میتواند بهراحتی و بدون نگه داشتن پایه، نمایشگر را با یک دست باز کند. لولاهای کوچک و مستحکم مکبوک پرو، امکان چرخش نمایشگر تا زاویهی حدودی ۱۴۰ درجه را فراهم میکنند و بهخوبی از لرزش نمایشگر حین تایپ جلوگیری میکنند؛ بهگونهای که ارگونومی و تعادل این محصول بسیار بهتر از اغلب لپتاپهای پریمیوم موجود در بازار ارزیابی میشود.
با باز کردن درِ مکبوک پرو، آنچه در نخستین نگاه، توجهتان را به خود جلب خواهد کرد، ترکپد بسیار بزرگ آن است که بخش قابل توجهی از پایهی لپتاپ را به خود اختصاص داده است. از جملهی تغییرات دیگر در این بخش میتوان به جایگزینی کیبورد آشنای نسلهای گذشتهی مکبوک پرو با کیبوردی مبتنی بر مکانیزم پروانهای و اضافهشدن پنجرههای مشبک اسپیکر اشاره کرد که با دقتی مثالزدنی در دو طرف کیبورد ایجاد شدهاند.
پایه و بخش نمایشگر مکبوک پرو، استحکام بالایی دارند و با وجود ضخامت کمی که دارد، بیش از هر اولترابوک دیگری در برابر خمیدگی مقاوم است. صلبیت پایه نیز در حد قابل قبولی ارزیابی میشود؛ بهطوری که فشردن بخشهای مرکزی کیبورد، بسیار کمتر از سایر لپتاپهای باریک موجود در بازار، باعث فرو رفتن پایه میشود و این مسئله دقت بالای اپل در طراحی محصول را نشان میدهد.
در حالی که نسل پیشین مکبوک پرو مجموعهای مناسب از پورتها را در اختیار کاربر میگذاشتند، اپل در نسل چهارم مکبوک پرو استراتژی کاملا متفاوتی در پیش گرفته است و دیگر در آن خبری از پورت شارژ آشنای MagSafe، درگاه کارت حافظهی اسدی، خروجی HDMI و پورت USB 3.0 نیست، در عوض کوپرتینونشینها پورتهای یادشده را تنها با دو پورت USB نوع C با پشتیبانی از تاندربولت ۳ (مدل با تاچبار مکبوک پرو از چهار پورت USB نوع C بهره میبرد) جایگزین کردهاند که لبهی سمت چپ لپتاپ از آنها میزبانی میکند. خوشبختانه جک ۳.۵ میلیمتری هدفون جزو حذفشدهها نیست و در لبهی سمت راست قرار دارد.
به نظر میرسد که دیدگاه اپل در خصوص پورتهای I/O کاملا در تضاد با رقیب دیرینهاش، مایکروسافت است؛ چرا که کوپرتینونشینها حذف پورتهای USB-A را شجاعت میخوانند؛ اما ردموندیها کماکان دنیای کامپیوترهای شخصی را آمادهی گذار از این نوع پورتها به پورتهای USB-C نمیدانند؛ اما ما معتقدیم که در حال حاضر، ارائهی مجموعهای ترکیبی از پورتهای USB-A و USB-C، راهکار منطقیتری است.
در حالت کلی هیچ تردیدی در جذابیت مکبوک پروی جدید نیست؛ زیبایی زبان طراحی اپل همواره مورد قبول همگان بوده و از این رو است که گاهی اوقات کوپرتینونشینها به محافظهکار و کسلکننده بودن متهم میشوند. اپل در طراحی نسل چهارم لپتاپهای خود نیز به هیچوجه تلاشی در جهت مردود خواندن چنین انتقاداتی نکرده است؛ مکبوک پرو ۱۳ جدید، کوچکترین یا حتی سبکترین لپتاپ ۱۳ اینچی دنیا نیست؛ با این حال کماکان عنوان پریمیومترین لپتاپ دنیا را از آن خود میکند.
کیبورد
اپل سال گذشته به همراه مکبوک ۱۲ اینچی از مکانیزم کیبورد جدید خود موسوم به «پروانهای» رونمایی کرد؛ مکانیزمی که به ادعای این شرکت، نهتنها باعث باریکتر شدن کیبورد میشود؛ بلکه عملکرد دقیقتری دارد و تجربهی تایپ راحتتری برای کاربر به ارمغان میآورد. حال، کوپرتینونشینها مکانیزم قیچی بهکاررفته در نسلهای گذشتهی مکبوک پرو را نیز با نسل دوم مکانیزم پروانهای جایگزین کردهاند که به ادعای اپل، پایداری کلیدهای آن، چهار برابر بیشتر از مکانیزم رایج قیچی است و پاسخگویی بالاتری نیز به ارمغان میآورد.
عمق حرکتی کلیدهای کیبورد جدید مکبوک پرو با کاهش یک میلیمتری نسبت به نمونهی بهکاررفته در نسل سوم، تنها معادل ۰.۵ میلیمتر است، از این رو برخی معتقدند که تایپ طولانیمدت و بیوقفه با آن ممکن است کمی خستهکننده باشد؛ علاوه بر این صدایی که در اثر تایپ با این کیبورد تولید میشود، کمی بیشتر از کیبورد بهکاررفته در نسل قبل است.
در حال حاضر مشخص نیست که چه عاملی باعث اتخاذ چنین تصمیمی از جانب اپل برای جایگزینی کیبورد نسل گذشته با نمونهی کمعمق فعلی شده است؛ چرا که ضخامت مکبوک پروی جدید از بسیاری از لپتاپهای موجود در بازار که کیبورد بهتری دارند، بیشتر است؛ از این رو نمیتوان باریکی لپتاپ را بهانهای موجه برای استفاده از مکانیزم پروانهای دانست. اما واضح است که اپل به دلایلی ناچار شده از بین ابعاد، عملکرد و عمق بیشتر کیبورد، مورد آخر را فدا کند.
در حالت کلی، چنانچه با عمق حرکتی کم کلیدها مشکلی نداشته باشید، تایپکردن با کیبورد جدید مکبوک پرو، حسی که لمس کلیدها به شما القا میکند و صدایی که در اثر فشردن کلیدها به گوش میرسد، تجربهای لذتبخش و خوشایند برای شما به ارمغان خواهد آورد.
ترکپد
کمی پایینتر از کیبورد، ترکپد بسیار بزرگ مکبوک پرو خودنمایی میکند که نسبت به نمونهی قبلی ۴۶ درصد بزرگتر شده و بخش قابل توجهی از محل استراحت دست روی پایهی لپتاپ را به خود اختصاص داده است و فضای بسیار مناسبی برای اجرای ژستهای حرکتی چند انگشتی در اختیار کاربر قرار میدهد. حرکت انگشت روی پوشش شیشهای آن بهنَرمی صورت میپذیرد و تأخیر بین حرکت انگشت و نشانگر ماوس بسیار ناچیز و قابل اغماض است.
البته فناوری بهکاررفته در پس این ترکپد شیشهای تفاوتی با گذشته ندارد. بعد از گذشت چندین سال، هنوز هم ترکپد مکبوک را میتوان بهعنوان معیاری برای ارزیابی عملکرد ترکپد سایر لپتاپها دانست؛ حتی اگر محصولاتی مانند سرفیس پرو و سرفیس لپتاپ با ترکپدهای Precison خود در حال نزدیک شدن به آن باشند.
به لطف موتور تپتیکی بهکاررفته در ترکپد، از ارتعاش خطی برای شبیهسازی کلیک استفاده میکند؛ بهطوری که فرایند کلیک روی تمام سطح آن یکسان است. این سیستم فیدبک لامسهای حتی امکان اجرای کلیک محکمتر موسوم به «Force Press» برای اجرای فرامینی خاص، نظیر عقب یا جلو کشیدن فیلم در آیتونز و مرور کوتاه یک فایل در فایندر را نیز فراهم میکند. عملکرد ترکپد مکبوک پرو به اندازهای بینقص است که پس از مدتی، تصور بازگشت به گذشته و استفاده از ترکپدی دیگر، غیر ممکن به نظر میرسد.
پشتیبانی نرمافزاری macOS از این ترکپد بدون رقیب است و ژستهای حرکتی مختلف، نظیر زوم، جابهجایی بین صفحات و چرخش تصویر در آن بسیار بینقص انجام میشوند؛ علاوهبر این زمان پاسخگویی ترکپد نیز بسیار سریع است. با توجه ابعاد بزرگ ترکپد، لمس تصادفی آن حین تایپ اجتنابناپذیر است؛ اما سیستم Palm Rejection اپل نیز عملکرد بسیار فوقالعادهای دارد و بهخوبی تفاوت بین لمس تصادفی و لمس عمدی را تشخیص میدهد.
صفحهنمایش
بیشک اپل یکی از معدود شرکتهایی است که وسواس زیادی روی کیفیت نمایشگر محصولات خود دارد. کوپرتینوییها طی سالهای گذشته، همواره بهترین پنلها را در دستگاههای متنوع خود از جمله لپتاپهای مکبوک پرو به کار بردهاند. اپل امسال نیز مکبوک پرو را به یکی از بهترین نمایشگرهای دنیای لپتاپهای پریمیوم مجهز کرده است.
شاید با نگاهی به مشخصات نمایشگر مکبوک پرو، تصور کنید که این لپتاپ از پنلی قدیمی استفاده میکند؛ پنلی ۱۳.۳ اینچی که کماکان رتینا است و از رزولوشن ۱۶۰۰×۲۵۶۰ پیکسل و تراکم ۲۲۷ پیکسل بر اینچ بهره میبرد. اگرچه این رزولوشن در سال ۲۰۱۲ شگفتانگیز بود؛ اما امروز در کنار پنلهای ۴K، کاملا معمولی به نظر میرسد. با این حال باید خاطرنشان کنیم که تمام این نگرانیها بیمورد هستند؛ چرا که نمایشگر مکبوک پرو بینظیر است.
یکی از شاخصههای مهم در ارزیابی عملکرد نمایشگر، تراکم پیکسلی است؛ اما موارد مهمتر دیگری نظیر دقت رنگها، میزان روشنایی و کنتراست نیز مطرح هستند. مکبوک پرو در تمام این شاخصهها عملکرد بینقصی از خود به نمایش میگذارد؛ نمایشگر ۱۳.۳ اینچی لپتاپ جدید اپل رنگها را با دقت بسیار بالایی به تصویر میکشد و به لطف پشتیبانی از پروفایل رنگ P3، حدود ۲۵ درصد رنگ بیشتری نسبت به پروفایل استاندارد SRG به نمایش میگذارد؛ بدین ترتیب دامنهی رنگهای سبز و قرمز گستردهتر میشود.
مکبوک پرو بدون تاچبار ۲۰۱۷ از پنلی با مدل APPA034 بهره میبرد که با نمونهی بهکاررفته در مدل ۲۰۱۶ یکسان است. طبق ادعای اپل، نمایشگر مکبوک پروی جدید با حداکثر روشنایی ۵۰۰ نیت و نسبت کنتراست بالای خود، بهترین پنل بهکاررفته در بین تمام کامپیوترهای مک است. کوپرتینوییها معتقدند که پیکسلهای بزرگ و نرخ نوسازی متغیر این پنل، موجب مصرف انرژی بهینهی آن میشوند. اما میزان روشنایی و کنتراست نمایشگر مکبوک پرو در عمل چگونه است؟
ارزیابیهای ما نشان میدهند که میزان حداکثر روشنایی صفحهنمایش مکبوک پرو در حالت خودکار به عدد فوقالعادهی ۵۰۷ نیت میرسد؛ بنابراین کار با آن زیر نور مستقیم خورشید نیز بسیار راحت خواهد بود. برای آن دسته از افرادی که علاقهمند به استفاده از لپتاپ در اتاق تاریک هستند، مکبوک پرو با حداقل روشنایی ۳.۳۱ نیت، گزینهی بسیار مناسبی محسوب میشود؛ بنابراین کار با این لپتاپ در محیطهای تاریک به هیچوجه باعث بروز سردرد یا آسیب به چشمانتان نخواهد شد. مکبوک پرو با نسبت کنتراست Native خارقالعادهی ۶۰۸.۶۴ در حالت روشنایی خودکار بهراحتی نزدیکترین رقیب خود، سرفیس لپتاپ را با نسبت کنتراست ۸۶.۹۶ پشت سر میگذارد.
گذشته از اعداد و ارقام، نمایشگر مکبوک پرو ۱۳ فوقالعاده است؛ شما میتوانید در استفادهی روزمرهی خود، بهراحتی به این نتیجه برسید: بازیها و فیلمها بسیار شفاف و زنده به نمایش درمیآیند، تصاویر جزئیات بسیار بالایی دارند و متون، بسیار واضح به نظر میرسند. شاید صفحهنمایش مکبوک پرو، کلیدیترین مزیت آن نباشد؛ اما قطعا یکی از جذابترین بخشهای این محصول بهشمار میرود.
اسپیکر
اپل همواره بیش از هر تولیدکنندهی دیگری به کیفیت صدای محصولات خود توجه داشته است و بیشک مکبوک پرو نیز بهعنوان شاخصترین کامپیوتر کوپرتینوییها، از این قاعده مستثنا نیست. در حقیقت، اسپیکرهای این لپتاپ، بهترین نمونههایی هستند که ما تاکنون روی لپتاپی با این ابعاد تجربه کردهایم.
اپل اسپیکرهای مکبوک پرو را در دو طرف کیبورد آن قرار داده و با اتصال مستقیم آنها به منبع تغذیه، نقطهی اوج فرایند تقویت صدا را بهبود داده است. صدای تولیدی این اسپیکرها، بسیار شفاف و عاری از نویز است؛ دامنهی دینامیکی گستردهای دارد و بهراحتی میتواند نیازهای بسیاری از کاربران را پوشش دهد.
دوربین
اگر تصور میکنید که نسل چهارم لپتاپهای پریمیوم اپل، امکان برقراری تماسهای ویدیویی با رزولوشن Full HD را برایتان فراهم خواهد، باید بگوییم که سخت در اشتباهید؛ چرا که مکبوک پروهای جدید همانند نسلهای پیشین خود از دوربینهای FaceTime با رزولوشن ۷۲۰پی بهره میبرند که برای لپتاپی با برچسب قیمت بالای ۱۳۰۰ دلار، کمی ناامیدکننده به نظر میرسد. ظاهرا کوپرتینونشینها اعتقادی به تماس ویدیویی ندارند؛ چرا که آیمکهای چندهزار دلاری با نمایشگر عظیم ۲۷ اینچی نیز از همین دوربین HD استفاده میکنند.
نرمافزار
بیشک اپل در برابر مایکروسافت، مک در برابر پیسی و مک اواس (اواس ایکس سابق) در برابر ویندوز از جملهی قدیمیترین همآوریهای دنیای فناوری هستند و دو طرف این همآوری، همواره در تلاشند تا با برجسته کردن قابلیتها و ویژگیهای پلتفرم محبوبشان، برتری آن را بر دیگری ثابت کنند؛ عدهای به چندوظیفگی بینقص و گستردگی ویندوز میبالند و عدهای دیگر بهسادگی و یکپارچگی فوقالعادهی مک اواس با دستگاههای دیگر اپل اشاره میکنند.
واضح است که مقایسهی بین این دو پلتفرم و بررسی دقیق آنها از حوصلهی بحث خارج است و بهتنهایی نگارش مقالهای بلندبالا و چندهزار کلمهای را میطلبد؛ از این رو بخش نرمافزار بررسی مکبوک پرو را به ذکر مهمترین ویژگیهای نسخهی ۱۰.۱۲ از مک اواس موسوم به macOS Sierra محدود کرده و انتخاب بین این دو سیستمعامل محبوب را به شما واگذار میکنیم.
اپل مکبوک پرو ۲۰۱۷ را بهصورت پیشفرض با سیستمعامل مک اواس سیرا روانهی بازار کرده است. سیرا سیزدهمین انتشار بزرگ از سیستمعامل مک اواس (اواس ایکس سابق) محسوب میشود که در تاریخ ۱۳ ژوئن ۲۰۱۶ (۲۴ خرداد ۱۳۹۵) و در جریان رویداد توسعهدهندگان اپل معرفی و در تاریخ ۲۰ سپتامبر ۲۰۱۶ (۳۰ شهریور ۱۳۹۵)، بهصورت عمومی منتشر شد.
از جملهی مهمترین قابلیتهایی که سیرا به مک اواس اضافه میکند، میتوان به مواردی همچون یکپارچگی با سیری، الگوریتم یادگیری عمیق اپلیکیشن Photos برای شناسایی چهرهها، مکانها و اشیاء، اپل میوزیک بازطراحیشده، امکان نمایش محتوای ویدیویی و وب در داخل اپلیکیشن Messages، قابلیت بازگشایی خودکار قفل (Auto Unlock) برای کاربران اپل واچ، کلیپبُرد یونیورسال برای کپی از روی یک دستگاه اپل و پیست روی دستگاه دیگر، یکپارچگی عمیقتر با آیکلاود، امکان استفاده از چندین تب در تمام اپلیکیشنهای مک و قابلیت تصویر در تصویر برای تماشای ویدئو حین کار با لپتاپ اشاره کرد.
بازده و عملکرد
کوپرتینونشینها قلب تپندهی مکبوک پرو را از بین پردازندههای نسل هفتم اینتل موسوم به کبی لیک انتخاب کردهاند. در حال حاضر مدلهای در دسترس از مکبوک پرو ۱۳ اینچی، نمونههایی با پردازندهی Core i5 یا Core i7، حافظهی رم از ۸ تا ۱۶ گیگابایت و حافظهی ذخیرهسازی از ۱۲۸ گیگابایت تا یک ترابایت را در بر میگیرند.
اما نکتهی جالب این است که اپل بهجای استفاده از پردازندههای آشنای Core i7 7600U و Core i5 7200U که در بسیاری از اولترابوکهای دیگر به کار گرفته شده است، مدلهای نامتعارف ۱۵ واتی Core i7 7660U و Core i5 7360U با واحد پردازش گرافیک قدرتمندتر را برای نسخهی بدون تاچبار مکبوک پرو ۱۳ برگزیده است.
با وجود آنکه معماری پردازنده در تراشههای کبی لیک مشابه اسکایلیک است؛ اما بهبود اعمالشده در فرایند ساخت ۱۴ نانومتری این تراشه که اینتل آن را +۱۴nm مینامد، امکان افزایش فرکانس و مصرف انرژی پایینتر را فراهم آورده است. بنابراین تراشههای کبی لیک با وجود بهرهگیری از معماری یکسان با اسکایلیک، بهبودهایی را تجربه کردهاند.
در جدول زیر نگاهی به جزئیات تراشههای بهکاررفته در مدل ۲۰۱۷ مکبوک پرو ۱۳ و تغییرات آنها نسبت به نمونههای استفادهشده در مدل ۲۰۱۶ خواهیم داشت:
تراشههای بهکاررفته در مکبوک پرو ۱۳ (۲۰۱۷) در برابر مکبوک پرو ۱۳ (۲۰۱۶) | |||
پردازنده | Core i5 | Core i7 | |
مکبوک پرو ۱۳ ۲۰۱۶ (بدون تاچبار) | Core i5 6360U ۲ هسته، ۴ ترد ۲.۰ تا ۳.۱ گیگاهرتز | Core i7 6660U ۲ هسته، ۴ ترد ۲.۴ تا ۳.۴ گیگاهرتز | |
مکبوک پرو ۱۳ ۲۰۱۷ (بدون تاچبار) | Core i5 7360U ۲ هسته، ۴ ترد ۲.۳ تا ۳.۶ گیگاهرتز | Core i7-7660U ۲ هسته، ۴ ترد ۲.۵ تا ۴.۰ گیگاهرتز | |
میزان افزایش | ۳۰۰ مگاهرتز (پایه) ۵۰۰ مگاهرتز (توربو) | ۱۰۰ مگاهرتز (پایه) ۶۰۰ مگاهرتز (توربو) | |
مکبوک پرو ۱۳ ۲۰۱۶ (با تاچبار) | Core i5 6267U ۲ هسته، ۴ ترد ۲.۹ تا ۳.۳ گیگاهرتز | Core i5 6287U ۲ هسته، ۴ ترد ۳.۱ تا ۳.۵ گیگاهرتز | Core i7 6567U ۲ هسته، ۴ ترد ۳.۳ تا ۳.۶ گیگاهرتز |
مکبوک پرو ۱۳ ۲۰۱۷ (با تاچبار) | Core i5 7267U ۲ هسته، ۴ ترد ۳.۱ تا ۳.۵ گیگاهرتز | Core i5 7287U ۲ هسته، ۴ ترد ۳.۳ تا ۳.۷ گیگاهرتز | Core i7 7567U ۲ هسته، ۴ ترد ۳.۵ تا ۴.۰ گیگاهرتز |
میزان افزایش | ۲۰۰ مگاهرتز (پایه) ۲۰۰ مگاهرتز (توربو) | ۲۰۰ مگاهرتز (پایه) ۲۰۰ مگاهرتز (توربو) | ۲۰۰ مگاهرتز (پایه) ۴۰۰ مگاهرتز (توربو) |
همانطور که در جدول بالا مشاهده میکنید، فرکانس پایه بهصورت جزئی و فرکانس توربو بهصورت قابل توجهی افزایش پیدا کرده است؛ این موضوع باعث میشود تا میزان پاسخگویی سیستم افزایش پیدا کند و چنانچه لپتاپ بهخوبی قادر به مدیریت میزان حرارت و مصرف انرژی باشد، عملکرد کلی دستگاه نیز افزایش پیدا خواهد کرد.
هیچکدام از مدلهای در دسترس از پردازندهی گرافیکی مجزا بهره نمیبرند تا بدین ترتیب از همپوشانی با محصولات سری ۱۵ اینچی مکبوک پرو ممانعت شود؛ اما واحد پردازش گرافیکی Iris Plus Graphics 640 موجود در مدلهای بدون تاچبار مکبوک پرو، نسبت به نمونهی HD Graphics 620 بهکاررفته در اغلب اولترابوکهای دیگر موجود در بازار عملکرد به مراتب بهتری دارد.
مدل پایهی مکبوک پروی بدون تاچبار که برای بررسی در اختیار دیجیتال مارک قرار گرفته است، از پردازندهی Core i5 7360U، حافظهی رم ۸ گیگابایت و حافظهی ذخیرهسازی SSD با ظرفیت ۱۲۸ گیگابایت بهره میبرد. این مدل به واحد پردازش گرافیکی Iris Plus Graphics 640 مجهز است.
مکبوک پرو از سیستم خنککنندهی فعال بهره میبرد. اپل در نسخهی با تاچبار مکبوک پرو از دو فن استفاده کرده است؛ در حالی که نسخهی بدون تاچبار تنها از یک فن بهره میبرد. با این حال سیستم خنککننده و سرعت چرخش فن بهصورت کامل با میزان بار محاسباتی لپتاپ هماهنگ است؛ بهطوری که در حالت آمادهبهکار و تحت بارهای محاسباتی سبک، سیستم فن غیرفعال است و تنها در پردازشهای سنگین شروع به چرخش میکند. در حالت کلی صدای چرخش فن در پردازشهای سنگین نیز چندان آزاردهنده نیست.
واحد پردازش گرافیکی Iris Plus بهکاررفته در مکبوک پروی بدون تاچبار، از ۴۸ واحد اجرای در دسترس و ۶۴ مگابایت eDRAM بهره میبرد که این حافظه میتواند نقش بافر گرافیک یا کش سیستم را ایفا کند. فرکانس پایهی این واحد گرافیکی ۳۰۰ مگاهرتز است؛ اما در حالت توربو به فرکانس ۱.۱ گیگاهرتز نیز میرسد.
در ادامه میتوانید برخی از نتایج تستهای بنچمارک را که توسط دیجیتال مارک روی این لپتاپ اجرا شدهاند، مشاهده کنید. برای اجرای بنچمارکهای ناسازگار با مک، سیستمعامل ویندوز ۱۰ با بهروزرسانی Anniversary از طریق نسخهی ۶.۱ ابزار بوتکمپ روی لپتاپ نصب شده است.
در ادامه میتوانید نتیجهی اجرای بنچمارکهای کراسپلتفرم روی مکبوک پرو ۱۳ با سیستمعامل مک اواس سیرا و ویندوز ۱۰ را مشاهده کنید.
لپتاپ / بنچمارک | NovaBench | Geekbench Single/Multi | Geekbench OpenCL GPU/dGPU | CineBench OpenGL/CPU |
---|---|---|---|---|
MacBook Pro 13 (2017) macOS Sierra | ۸۱۸ | ۴۴۷۹/۹۴۷۸ | -/۲۹۶۸۸ | ۳۶.۵۳/۳۷۶ |
MacBook Pro 13 (2017) Windows 10 | ۹۹۸ | ۴۴۷۷/۹۱۰۶ | -/۳۰۰۰۹ | ۵۹.۳۸/۳۴۶ |
همانطور که از نتایج بنچمارکها پیدا است، مکبوک پرو ۲۰۱۷ برای انجام بازیهای سنگین ساخته نشده است؛ اما بهراحتی میتواند با سایر اولترابوکهای موجود در بازار برابری کند و حتی در پارهای از موارد از آنها پیشی بگیرد. مکبوک پروی جدید در استفادههای روزمره و نیمهسنگین، بهراحتی میتواند کاربر را راضی نگه دارد. عملکرد این اولترابوک در بنچمارکهایی که روی ویندوز ۱۰ اجرا شدهاند، در نوع خود جالب توجه است.
بازده و عملکرد حافظهی ذخیرهسازی
اغلب کاربران معمولا چگونگی عملکرد حافظهی ذخیرهسازی را نادیده میگیرند؛ اما این پارامتر نقشی تعیینکننده در عملکرد کلی سیستم دارد. اپل با علمِ به این موضوع، همواره از بهترین حافظهها در محصولات خود بهره گرفته است؛ بنابراین نسل جدید لپتاپهای مکبوک پرو نیز از این قاعده مستثنا نیستند.
مدلی که برای بررسی در اختیار ما قرار داشت، از حافظهی SSD ۱۲۸ گیگابایتی PCIe با شناسهی AP0128 بهره میبرد. اپل مدعی است که نسخهی ۲۰۱۷ مکبوک پرو ۱۳، توانایی دستیابی به سرعتهای خواندن و نوشتن ترتیبی با سرعتهای ۳.۲ و ۲.۲ گیگابایت بر ثانیه دارد.
برای بررسی عملکرد حافظهی ذخیرهسازی مکبوک پرو در سیستمعامل مک اواس از نرمافزار Blackmagic استفاده کردیم. مکبوک پرو در این بنچمارک به ترتیب توانست رکورد خواندن و نوشتن ۲۳۸۰.۸ و ۶۷۰.۱ مگابایت بر ثانیه را کسب کند که عملکرد بسیار خوب لپتاپ جدید اپل را نشان میدهد. برای بررسی عملکرد حافظه در سیستمعامل ویندوز ۱۰ نیز بنچمارکهای HD Tune Pro و CrystalDiskMark را اجرا کردیم که در جدول زیر میتوانید نتیجه را مشاهده کنید:
جدول نرخ خواندن داده توسط حافظه | HD Tune Pro | CrystalDiskMark | |||
---|---|---|---|---|---|
Maximum MB/s | Minimum MB/s | Average MB/s | Read MB/s | Write MB/s | |
MacBook Pro 13 (2017) | ۳۵۵ | ۱۲۴.۷ | ۱۹۲.۸ | ۲۹۹۶ | ۷۱۸.۹ |
Surface Laptop (128GB) | ۱۷۰.۴ | ۹۳.۷ | ۱۲۱.۶ | ۴۲۵.۶ | ۱۲۸.۲ |
Galaxy Book 10.6 | ۲۲۴.۸ | ۶۶.۲ | ۱۲۴ | ۲۷۲ | ۱۴۹ |
Surface Pro 2017 | ۱۰۴۵.۴ | ۸۲۹.۴ | ۱۰۱۷.۱ | ۱۷۱۱ | ۹۷۷.۲ |
Surface Book i7 | ۹۸۱.۵ | ۶۴۱.۹ | ۹۱۷.۸ | ۱۷۲۸ | ۱۲۴۷ |
Surface Pro 4 | ۳۳۶.۷ | ۳۰۲.۸ | ۳۲۱.۲ | – | – |
iLife ZED Air | ۹۰.۱ | ۳۸.۵ | ۷۱.۰ | – | – |
Asus ASUSPRO P2430UJ | ۱۱۰.۸ | ۴۷.۰ | ۸۳.۴ | – | – |
Lenovo E5180 | ۱۱۴.۵ | ۳۷.۶ | ۸۶.۷ | – | – |
Asus K550VX | ۱۳۲.۲ | ۵۲.۹ | ۱۰۰ | – | – |
Surface Book | ۸۴۶.۷ | ۲۰۶.۴ | ۶۳۲.۹ | – | – |
Surface Pro 4 | ۳۳۶.۷ | ۳۰۲.۸ | ۳۲۱.۲ | – | – |
Asus Transformerbook T100TAL | ۱۰۰.۱ | ۷۴.۴ | ۸۹.۵ | – | – |
Aspire Aspire E15 | ۱۱۲.۳ | ۴۶.۷ | ۸۷.۱ | – | – |
Aspire V15 Nitro | ۱۱۳.۱ | ۲۶.۴ | ۸۷.۴ | – | – |
HP ENVY 15-K007NE | ۱۱۶.۴ | ۵۵.۶ | ۹۱.۴ | – | – |
Microsoft Surface 3 | ۱۱۵.۹ | ۷۴.۵ | ۱۰۱.۲ | – | – |
ASUS ROG G551JM | ۲۹۴.۷ | ۱۸۵.۸ | ۲۶۳ | – | – |
HP Pavilion 15 P062 | ۱۱۰ | ۴۳.۶ | ۸۶.۱ | – | – |
Asus Zenbook UX303L | ۴۲۶.۶ | ۳۴۴.۳ | ۳۸۸.۹ | – | – |
Lenovo Flex 2 | ۱۱۶.۲ | ۴۸.۵ | ۸۶.۶ | – | – |
Lenovo Yoga 2 Pro | ۳۲۶.۷ | ۲۰۷.۸ | ۲۴۰.۶ | – | – |
Lenovo ThinkPad Tablet 2 | ۵۴.۲ | ۲۳.۹ | ۵۰.۵ | – | – |
ET2321 INTH | ۱۹۰.۲ | ۲۳ | ۱۳۸.۵ | – | – |
Asus N550JV | ۱۰۷.۵ | ۱۸.۳ | ۸۰.۵ | – | – |
Acer Aspire S7 2013 | ۹۳۲.۶ | ۷۶۶.۶ | ۹۱۵.۸ | – | – |
همانطور که مشاهده میکنید، بازده حافظهی ذخیرهسازی مدل پایهی مکبوک پرو از بسیاری از اولترابوکها و لپتاپهای پریمیوم و مطرح بازار نیز بهتر است و بیشک این موضوع بر عملکرد کلی آن نیز تأثیر مثبتی دارد.
باتری
توان پردازشی مکبوک پرو ۱۳ جدید نسبت به نسل سوم، پیشرفت چشمگیری دارد؛ اما ظرفیت باتری نسبت به گذشته، کاهش قابل ملاحظهای تجربه کرده است. نسل سوم مکبوک پرو ۱۳ از یک باتری ۷۴.۹ وات ساعتی بهره میبرد؛ اما کوچکتر شدن ابعاد نسل چهارم مکبوک پرو باعث شده است ظرفیت باتری آن نیز کاهش پیدا کند. اپل در نسخهی بدون تاچبار مکبوک پرو ۱۳ از یک باتری با ظرفیت ۵۴.۵ وات ساعت (۴۹.۲ وات ساعت برای نسخهی دارای تاچبار) استفاده کرده است که نسبت به نسل قبل، ۲۷ درصد کاهش نشان میدهد.
اپل مدعی است که کاهش ظرفیت باتری بهدلیل بهینه بودن پردازنده، تأثیر چندانی بر شارژدهی مکبوک پرو ۱۳ ندارد و این لپتاپ با استفاده از آیتونز، قادر به پخش ۱۰ ساعت فیلم است. برای بررسی عملکرد باتری مکبوک پرو و چگونگی شارژدهی آن، فیلمی را با رزولوشن HD روی سیستمهای عامل مک اواس سیرا و ویندوز ۱۰ در شرایطی پخش کردیم که روشنایی نمایشگر روی ۲۰۰ نیت قرار داشت و تمام ارتباطات بیسیم دستگاه قطع شده بود.
مکبوک پرو در این آزمایش توانست ۱۱ و ۶ دقیقه روی سیستمعامل مک اواس سیرا و ۱۰ ساعت و ۲۴ دقیقه روی سیستمعامل ویندوز ۱۰ دوام بیاورد که عملکرد بسیاری خوبی محسوب میشود. اما در آزمایش Battery Eater که روی ویندوز ۱۰ اجرا شد، مکبوک پرو با ثبت ۱۵۰ دقیقه، عملکردی نزدیک به سرفیس لپتاپ (۱۷۶ دقیقه) داشت.
اگرچه مکبوک پرو در تست باتری، رکوردی از خود بر جای نگذاشت؛ اما باید عملکرد اپل را در ثبت چنین نتایجی توسط باتری کوچک این لپتاپ تحسین کرد. واضح است که کوپرتینونشینها زمان زیادی صرف بهینهسازی نرمافزاری مکبوک پرو کردهاند؛ چرا که این لپتاپ در استفادهی روزمره، مانند تولید محتوا، استریم موسیقی و تماشای فیلم، بهراحتی میتواند شما را یک روز کاری همراهی کند.
جمعبندی
نسخهی ۱۳ اینچی مکبوک پرو، هر آنچه از یک اولترابوک پریمیوم انتظار داریم، در بطن خود دارد؛ طراحی فوقالعاده زیبا و جمعوجور، نمایشگر بینظیر و دقیق، حافظهی ذخیرهسازی بسیار سریع، اسپیکرهایی با صدای شفاف و رسا و ترکپدی بسیار بزرگ و دقیق با پشتیبانی از ژستهای حرکتی چندانگشتی، از جملهی مهمترین ویژگیهای مکبوک پرو هستند. مکبوک پرو ۱۳ را میتوان سریعترین و زیباترین اولترابوک ۱۳ اینچی دنیا دانست.
اما محدودیت پورت، مهمترین ضعف نسل چهارم مکبوک پرو است؛ در حالی که نسل گذشته پورتهای متعددی مانند خروجی HDMI، دو پورت تاندربولت ۲ و درگاه کارت حافظه و دو پورت USB 3.0 در اختیار کاربران میگذاشت، نسل جدید این لپتاپ تنها ۲ پورت USB نوع C با پشتیبانی از تاندربولت ۳ (نسخهی دارای تاچبار ۴ پورت دارد) در بطن خود دارد. این عامل باعث میشود در کنار مبلغ ۱۳۰۰ دلاری برای مدل پایه، مجبور به پرداخت مبالغ نسبتا بالایی جهت خرید دانگلهای مختلف برای کاربردهای متفاوت باشید. علاوهبر این، عمق حرکتی کم کلیدها نسبت به نسل گذشته نیز ممکن است برای برخی خوشایند نباشد.
مدل ۲۰۱۷ مکبوک پرو ۱۳ با حافظهی ۱۲۸ گیگابایت و قیمت ۵٬۲۷۹٬۰۰۰ تومان، در فروشگاه انآیسی (NIC) به فروش میرسد. شما میتوانید از بخش لپتاپ در دیتابیس محصولات دیجیتال مارک برای مشاهده و مقایسهی قیمت و مشخصات فنی لپتاپهای مختلف از جمله ایسوس، ایسر، اپل، دل، لنوو و اچپی استفاده کنید.
نکات مثبت
- نمایشگر بسیار باکیفیت
- طراحی فوقالعاده زیبا
- کیفیت ساخت خوب و بدنهی مستحکم
- سرعت بسیار بالای حافظهی ذخیرهسازی
- عملکرد سریع و روان
- باتری با شارژدهی خوب
نکات منفی
- پورتهای محدود
- حذف پورت مغناطیسی شارژ MagSafe
این مطالب صرفا از سایت zoomit کپی برداری شده است و جنبه اموزشی دارد
بررسی تخصصی لپ تاپبررسی نوت بوکخرید ایسوس یا لنووراهنمای خرید اپ تاپ
برای نوشتن دیدگاه باید وارد بشوید.