تغییرات اقلیمی یکی از عوامل زمینه‌ساز ظهور کووید ۱۹ است

نشر گازهای گلخانه‌ای در سراسر جهان در طول قرن گذشته، جنوب چین را به یکی از نقاط اصلی ظهور ویروس کرونا تبدیل کرده است. در این مناطق تعداد خفاش‌ها رو به افزایش است. طبق پژوهشی جدید که در مجله‌ی Scienct of the Total Environment منتشر شد، اولین شواهد در زمینه‌ی تأثیر تغییرات اقلیمی و نقش مستقیم آن‌ در ظهور ویروس کووید ۱۹ منتشر شدند. این پژوهش نشان‌دهنده‌ی تغییرات بزرگی مثل تغییر پوشش گیاهی استان یونان در جنوب چین و مناطق مجاور مثل میانمار و لائوس در طول قرن گذشته است.

تغییرات اقلیمی ازجمله افزایش دما و نور خورشید و کربن‌دی‌اکسید جو که بر رشد گیاهان و درختان تأثیر می‌گذارند، باعث تغییر زیستگاه‌های طبیعی از بوته‌زارهای گرم‌سیری به ساوانا و جنگل‌های برگ‌ریز شد. بدین‌ترتیب، محیط مساعدی برای زندگی غالب بسیاری از خفاش‌ها در جنگ فراهم شد. تعداد ویروس‌های کرونا در هر منطقه رابطه‌ی مستقیمی با تعداد گونه‌های خفاش آن منطقه دارد. طبق یافته‌های پژوهش، در قرن گذشته بیش از چهل گونه خفاش چینی به استان یونان در جنوب چین مهاجرت کرده‌اند و میزبان صد نوع ویروس کرونای خفاشی بوده‌اند. دکتر رابرت بیر، پژوهشگر دانشگاه کمبریج و نویسنده‌ی اول این مقاله می‌گوید:

تغییرات اقلیمی در طول قرن گذشته زیستگاه استان یونان در جنوب چین را به موقعیتی مناسب برای رشد گونه‌های بیشتری از خفاش‌ها تبدیل کرده است. درک توزیع جهانی گونه‌های خفاش و انتقال آن‌ها براثر تغییرات اقلیمی می‌تواند گامی مهم در بازسازی منشأ شیوع کووید ۱۹ باشد.

پژوهشگران برای رسیدن به نتیجه با استفاده از سوابق دما و بارش و پوشش ابری، نقشه‌ای از پوشش گیاهی جهان در قرن بیستم تهیه کردند. آن‌ها از اطلاعات مربوط به پیش‌نیازهای پوشش گیاهانی گونه‌های خفاش جهان برای محاسبه‌ی توزیع جهانی هرگونه در اوایل سده‌ی بیستم استفاده کردند. آن‌ها با مقایسه‌ی این نتایج با توزیع‌های فعلی توانستند تغییرات تعداد گونه‌های سراسر جهان بر اثر تغییرات اقلیمی قرن گذشته را محاسبه کنند. بیر دراین‌باره بیان می‌کند:

با تغییر زیستگاه‌ها براثر تغییرات اقلیمی، گونه‌ها به مناطق دیگر مهاجرت کردند و ویروس‌ها را هم با خود انتقال دادند. این مسئله نه‌تنها منطقه‌ی شیوع ویروس را تغییر داد؛ بلکه امکان تعامل بین حیوان و ویروس‌ها را افزایش داد و باعث شد ویروس‌های مضرتری منتقل شوند یا به تکامل برسند.

جمعیت خفاش‌های جهان شامل سه‌هزار نوع مختلف ویروس کرونا است که هرکدام به‌طور میانگین میزبان ۲/۷ ویروس کرونا هستند و اغلب هیچ علامتی ندارند. افزایش تعداد گونه‌های خفاش در منطقه‌ای مشخص بر‌اثر تغییرات اقلیمی می‌تواند احتمال شیوع یا تکامل ویروس کرونای مهلک برای انسان را افزایش دهد.

اغلب ویروس‌های کرونای خفاشی نمی‌توانند به انسان منتقل شوند؛ اما بسیاری از ویروس‌های کرونای شناخته‌شده‌ی مضر برای انسان ممکن است منشأ خفاشی داشته باشند. سه نوع شناخته‌شده از این ویروس عبارت‌اند از: سندم تنفسی خاورمیانه (مرس) و سندرم تنفسی حاد (سارس) و ویروس کووید ۱۹. منطقه‌ی یونان چین که یکی از نقاط تمرکز افزایش گونه‌های خفاش شناسایی شده، خانه‌ی پانگولین‌ها هم است. پانگولین‌ها از میزبان‌های واسطه‌ی انتقال ویروس کووید ۱۹ هستند. این ویروس احتمالا از خفاش‌ها به این حیوانات منتقل شده است که طبق گزارش‌ها در بازارهای ووهان فروخته شده‌اند و زمینه‌ساز انتقال ویروس به انسان شده‌اند.

پژوهشگران از پژوهش‌های قبلی برای تأکید بر نقش تغییرات اقلیمی در شیوع بیماری‌های ویروسی و حل مشکل تغییرات اقلیمی به‌عنوان بخشی از برنامه‌های بازیابی اقتصادی پس از دنیاگیری کرونا استفاده کردند. پروفسور آندره مانیکا، از دانشگاه کمبریج و یکی از مؤلفان این مقاله می‌گوید:

دنیاگیری کووید ‍۱۹ عامل آسیب‌های اقتصادی و اجتماعی متعددی بود. دولت‌ها باید با اتخاذ تصمیم قطعی برای کاهش تغییرات اقلیمی برای کاهش ریسک‌های سلامتی ناشی از بیماری‌های عفونی تلاش کنند.

پروفسور کامیلو مورا، از دانشگاه هاوایی، معتقد است:

این حقیقت که تغییرات اقلیمی می‌توانند سرعت انتقال پاتوژن‌های حیات‌وحش به انسان را افزایش دهند، تلنگری برای کاهش نشر گازهای گلخانه‌ای در سراسر جهان می‌تواند باشد.

پژوهشگران بر نیاز به محدودکردن توسعه‌ی مناطق شهری و کشاورزی و شکار در زیستگاه‌های طبیعی برای کاهش تماس بین انسان و حیوان‌های حامل بیماری نیز تأکید می‌کنند. این پژوهش نشان می‌دهد در طول قرن گذشته، تغییرات اقلیمی عامل افزایش تعداد گونه‌های خفاش در مناطق اطراف آفریقای مرکزی و بخش‌هایی از آمریکای جنوبی و مرکزی بوده‌اند.