سیکادا ۳۳۰۱؛ سخت‌ترین معمای اینترنتی در جست‌وجوی باهوش‌ترین‌ها در دیجیتال مارک

چهارم ژانویه ۲۰۱۲، سالی که پایان تقویم مایاها و به اعتقاد عده‌ای، پایان دنیا بود، کاربری ناشناس با اسم مستعار چهاررقمی ۳۳۰۱، عکسی در فروم /b/ وب‌سایت ۴chan (که به کاربران ناشناس اجازه‌ی انتشار هر نوع پستی، مادامی که غیر قانونی نباشد، می‌دهد)‌ منتشر کرد و کاربران دیگر این وب‌سایت جنجالی را به رمزگشایی از پیام نهفته در این عکس دعوت کرد. 

عکس منتشرشده، متنی سفید بر پس‌زمینه‌ای سیاه و حاوی این پیام بود:‌

سلام. ما دنبال افراد بسیار باهوش می‌گردیم. برای پیدا کردن آن‌ها، آزمونی طراحی کرده‌ایم. در این تصویر، پیامی نهفته است. پیدایش کنید تا شما را به مسیری به سمت ما هدایت کند. ما مشتاقانه منتظر دیدار با تعداد اندکی از شما هستیم که موفق به رسیدن به آخر مسیر خواهند شد. موفق باشید.

این پیام با ۳۳۰۱ امضا شده بود. 

کاربران ۴chan درباره‌ی این معما هیچ ایده‌ای نداشتند. آیا این ترفندی برای بازاریابی بود؟ یا طرح زیرکانه‌ای برای استخدام در شرکتی فناوری؟ یا شاید هم فقط یک شوخی اینترنتی؟

آن زمان بسیاری از کاربران این وب‌سایت، پیام ۳۳۰۱ را نوعی شوخی تلقی کردند و آن را نادیده گرفتند. اما عده‌ای تصمیم گرفتند راز این معما را هر طور که شده حل کنند؛ و بدین ‌ترتیب جست‌وجو و پژوهش برای حل یکی از اسرارآمیزترین و پیچیده‌ترین معماهای اینترنتی تاریخ شروع شد. 

«سیکادا ۳۳۰۱» نام مستعاری بود که روی این سازمان گذاشته شد. این گروه در سال‌های ۲۰۱۲، ۲۰۱۳ و ۲۰۱۴ مجموعه‌ای از معماهای بسیار پیچیده برای پیدا کردن «افراد بسیار باهوش» در اینترنت منتشر کرد. 

سیکادا ۳۳۰۱ با طرح معماهای پیچیده دنبال افراد بسیار باهوش است

سیکادا ۳۳۰۱ در فهرست «۵ مورد از اسرارآمیزترین معماهای اینترنتی حل‌نشده» واشنگتن‌پست قرار گرفته و به اعتقاد بسیاری، «پیچیده‌ترین و مرموزترین معمای عصر اینترنت» است. چنین توصیفاتی برای «سیکادا ۳۳۰۱» چندان اغراق‌آمیز و بی‌دلیل نیست؛ از زمانی‌که این معما برای اولین‌ بار مطرح شد، نُه سال می‌گذرد و هنوز برای هیچ‌کدام از سؤالاتی که از همان ابتدا در ذهن کاربران اینترنت شکل گرفت، پاسخی قطعی پیدا نشده است. 

«سیکادا ۳۳۰۱» واقعا چیست؟ چه کسی یا چه کسانی پشت پرده‌ی این معما هستند؟ این افراد چه می‌خواهند؟ سرنوشت کسانی که موفق به حل این معما شوند، چه می‌شود؟ 

رمزگشایی از معماهای سیکادا ۳۳۰۱ 

پروژه‌ی اسرارآمیز سیکادا ۳۳۰۱ وجه اشتراک زیادی با بازی‌های واقعیت جایگزین (ARG) دارد. در این سبک بازی‌ها، بازیکنان با همکاری یکدیگر در اینترنت و حتی در دنیای واقعی، برای حل معماها و پیشروی در خط داستان بازی، گاهی لازم است بسته‌ای را از جایی بردارند، به محل خاصی بروند یا به تماس‌های تلفنی عجیبی جواب بدهند. هدف نهایی بازی‌های ARG گستره‌ای از کارزارهای پیچیده‌ی بازاریابی تا تفریحات سرگرم‌کننده را شامل می‌شود و معمولا در پایان، طراح این بازی و معماهای آن از پشت پرده بیرون می‌آید و هدف بازی و اسامی برندگان را اعلام می‌کند.

اما سیکادا ۳۳۰۱ اینگونه نیست؛ حتی کنجکاوی روزافزون رسانه‌ها، پیگیری مستمر روزنامه‌نگاران تحقیقی و تلاش‌های تسلیم ناپذیر باهوش‌ترین هکرهای دنیای اینترنت هنوز نتوانسته است از هویت بنیانگذاران این پروژه و هدف نهایی آن‌ها پرده بردارد. 

سیکادا ۳۳۰۱ با انتشار تصویری نهفته در تصویر دیگر در چهارم ژانویه ۲۰۱۲، توجه گروه بزرگی از کاربران اینترنتی کنجکاو، پیگیر و باهوش را به معماهایی جلب کرد که حل آن‌ها نیازمند دانش رمزنگاری، پنهان‌نگاری (استگانوگرافی)، استفاده از سایفر کتاب، رمز سزار و دانش کهن و تاحدی دور از دسترس بود.  

برای درک دشواری معماهای سیکادا کافی است به پیچیدگی سرنخ‌هایی که فرد را به بخش‌های مختلف این معما هدایت می‌کند، نگاهی بیندازید؛ بخش‌هایی که باید مرحله به مرحله برای رسیدن به جواب معمای اصلی حل می‌شدند. 

بخش اول: معماهای سال ۲۰۱۲ 

پروژه‌ی سیکادا ۳۳۰۱ با انتشار متنی تصویری در فروم /b/ وب‌سایت ۴chan و با این دستورالعمل شروع شد:‌ «در این عکس پیامی نهفته است. پیدایش کنید.»

کاربران برای پیدا کردن سرنخ اول باید این عکس را در نرم‌افزار ویرایش متن باز می‌کردند تا به رشته‌ای از اعداد و حروف که به عبارت زیر ختم می‌شد، برسند:

TIBERIVS CLAVDIVS CAESAR says “lxxt>33m2mqkyv2gsq3q=w]O2ntk

کلمه‌ی CAESAR در این عبارت سرنخ دیگری بود که به الگوریتم رمزنگاری سزار یا شیفت سزار اشاره داشت. برای رمزگشایی پیام‌ها با استفاده از این الگوریتم، باید حروف الفبا را به تعداد مشخصی که مورد نظر رمزگذار بوده است، به عقب شیفت داد. ازآنجاکه تیبریوس کلادیوس سزار چهارمین امپراتور روم بود، کاربران نتیجه گرفتند این عبارت با شمارش چهار رمزنگاری شده است و برای رمزگشایی از آن باید چهار حرف به عقب برگشت. با قرار دادن این عبارت در برنامه‌ی سزار، این آدرس URL ظاهر شد: ‌http://i.imgur.com/m9sYK.jpg

که با کلیک روی آن، تصویر زیر نمایان شد:

این بار سرنخ در این جمله بود: 

 .Looks like you can’t guess how to get the message out

ترجمه‌ی جمله این بود: «به نظر می‌رسد نمی‌توانید پیام را حدس بزنید.» اما کلید حل آن، در دو کلمه‌ی «guess» و «out» بود که کاربران را به نرم‌افزار استگانوگرافی OutGuess هدایت کرد. با باز کردن عکس اول در نرم‌افزار OutGuess، پیام جدیدی ظاهر شد:‌

با کلیک روی لینک، کاربران به فرومی در ردیت هدایت شدند که حاوی چندین پست متنی و دو تصویر به نام‌های «Welcome» و «Problems» بود. هر دو تصویر حاوی پیامی بودند که بایست در نرم‌افزار OutGuess رمزگشایی می‌شد. 

تصویر «Welcome» شامل این پیام بود که از این پس تمام معماهای منتشرشده توسط سیکادا دارای امضای رمزنگاری‌شده‌ی PGP برای احراز هویت خواهد بود تا بدین ‌ترتیب از گسترش معماها و پیام‌های جعلی جلوگیری شود. 

متنی که از تصویر «Problems» به دست آمد، این بود: «کلید همیشه جلوی چشمان‌تان بوده است. این معما تلاشی برای پیدا کردن جام مقدس نیست. اینقدر آن را دشوارتر از چیزی که هست، نکنید.» 

رمزگشایی از تصویر اصلی، به جز لینک به صفحه‌ی ردیت، حاوی سایفر کتاب بود. این مدل سایفر از کتاب یا نوعی متن به‌عنوان کلیدی برای رمزنگاری پیغامی سری استفاده می‌کند. سایفری که سیکادا استفاده کرده بود به این صورت بود که دو رقم جداشده با دونقطه به ترتیب به شماره‌ی خط و کاراکتر اشاره می‌کردند. 

هدر صفحه‌ی ردیت، شامل رشته‌ای از اعداد مایا بود که تبدیل آن‌ها به اعداد انگلیسی (هر نقطه متناظر عدد یک، هر خط متناظر عدد پنج و علامت راگبی شکل، عدد صفر است) این رشته اعداد را نمایان کرد: 

۱۹ – ۰ – ۱۷ – ۸ – ۷ – ۱۲ – ۱۸ – ۶ – ۱۹ – ۷ – ۱۴ – ۲ – ۱۰

 با مقایسه‌ی این رشته اعداد با عنوان این صفحه (a2e7j6ic78h0j7eiejd0120)، معلوم شد ارقام کمتر از ۱۰ در هر دو مشترک هستند. درضمن، عدد ۱۰ متناظر با a، عدد ۱۴ متناظر با e و به همین ترتیب تا عدد ۱۹ متناظر با حرف j است. ازآنجاکه عنوان صفحه ۲۳ کاراکتر داشت و تنها ۱۳ عدد مایا در هدر قرار داشت، تصمیم گرفته شد باقی کاراکترها هم به ارزش‌های عددی تبدیل شوند: 

۰ – ۲ – ۱ – ۰ – ۱۳ – ۱۹ – ۱۴ – ۱۸ – ۱۴ – ۷ – ۰ – ۱۹ – ۰ – ۱۷ – ۸ – ۷ – ۱۲ – ۱۸ – ۶ – ۱۹ – ۷ – ۱۴ – ۲ – ۱۰

به کمک این ارزش‌های عددی و سایفر کتاب، رمزگشایی از متن‌های منتشرشده در ردیت ممکن شد. فرایند رمزگشایی از این متون تا جایی پیش رفت که کاربران به این جمله رسیدند:

این شماره تلفن (۲۱۴۳۹۰۹۶۰۸) که در تگزاس است، حالا غیرفعال شده؛ اما اگر آن روزها به این شماره زنگ می‌زدید، این پیام ضبط‌شده را می‌شنیدید:

بسیار خوب. کارت خوب بود. سه عدد اول مورد نظر است که به تصویر اول final.jpg مربوط می‌شود. ۳۳۰۱ یکی از آن‌ها است. باید دوتای دیگر را پیدا کنی. هر سه تای آن‌ها را در هم ضرب و به آن com. اضافه کن تا قدم بعدی را پیدا کنی. موفق باشی. خدانگهدار.

تصویری که سیکادا اولین‌ بار منتشر کرد، دارای ابعاد ۵۰۹ و ۵۰۳ است که هر دو عدد اول هستند (سیکادا علاقه‌ی خاصی به اعداد اول دارد و حتی خود ۳۳۰۱ عدد اول دوقلو است). با ضرب سه عدد و اضافه کردن com.، کاربران به آدرس http://845145127.com رسیدند که خود وب‌سایت دیگر در دسترس نیست؛ اما نسخه‌ی پشتیبان آن موجود است.

با باز کردن لینک، تصویری از یک سیکادا (زنجره) و شمارش معکوس نمایان شد که به کاربر می‌گفت چه زمانی دوباره به وب‌سایت مراجعه کند. بعد از پایان شمارش معکوس، تصویر سیکادا با رشته‌هایی از ارقام که شبیه مختصات GPS بود، جایگزین شد. این مختصات، آدرس مکان‌هایی در چندین کشور مختلف از جمله اسپانیا، روسیه، آمریکا، فرانسه، ژاپن و لهستان را نشان می‌داد. افراد شجاعی که تصمیم گرفتند به محل این مختصات بروند، روی تیرهای برق پوسترهایی پیدا کردند که روی آن‌ها تصویر سیکادا و کد QR بود.

اسکن کدهای QR دو پیام را نمایان کرد؛ اولی حاوی هشداری علیه همکاری افراد با یکدیگر برای حل معماها و همچنین معمای دیگری بود که کاربران فهمیدند به کتاب آگریپا (کتاب مردگان) نوشته‌ی ویلیام گیبسون اشاره دارد. این کتاب روی فلاپی دیسک توزیع شده بود و بعد از یک بار خواندن، به‌طور خودکار رمزگذاری می‌شد تا فرد دیگری به آن دسترسی نداشته باشد. 

رمزگشایی از نسخه‌ی دیجیتال کتاب، لینک sq6wmgv2zcsrix6t.onion را نمایان کرد که مخصوص دسترسی به سرویس‌های پنهانی ناشناس از طریق شبکه‌ی تور است. این بار تنها تعداد اندکی از افراد که زودتر از دیگران وارد این وب‌سایت شده بودند، توانستند به مرحله‌ی آخر این دور از معماها راه پیدا کنند. 

دومین پیام به‌دست‌آمده از اسکن کدها بعدا معلوم شد به ویرایش یازدهم دانشنامه بریتانیکا اشاره داشته است. 

از افرادی که موفق شدند وارد لینک تور شوند، خواسته شد ایمیل جدیدی بسازند، آن را در وب‌سایت وارد کنند تا چند روز بعد لینک دیگری برای آن‌ها ایمیل شود. خود وب‌سایت هم با این پیام بسته شد: «ما دنبال بهترین‌ها هستیم، نه پیروان.»

از افراد خواسته شده بود جزئیات این مرحله از معما به بیرون درز پیدا نکند؛ اما برخی محتوای ایمیل دریافتی خود را در اینترنت به اشتراک گذاشتند. در این ایمیل هشدار داده شده بود در صورت افشای محتوای ایمیل، فرد از راهیابی به مرحله‌ی بعدی باز خواهد ماند. 

سیکادا ۳۳۰۱: ما دنبال بهترین‌ها هستیم، نه پیروان

این بار معماها از نوع شکستن رمزنگاری به روش کلید عمومی (RSA) که فرایند بی‌نهایت دشواری است و رمزنگاری موسیقی در قالب فایل MIDI بود. تبدیل فایل موسیقی MIDI به متن توسط برنامه‌ی پایتون،‌ پیامی را ظاهر کرد که در آن دستورالعمل‌های بیشتری مطرح شده بود. 

از افرادی که موفق به حل معمای MIDI شدند، اطلاعی در دست نیست. یک ماه بعد، تصویر منتشرشده در فروم ردیت به این پیام تغییر کرد که پایان این مرحله از معماها را اعلام می‌کرد و به افرادی که موفق به تکمیل آن نشده بودند، قول معماهای بیشتری در آینده می‌داد.

معماهای بخش دوم – ۲۰۱۳

درست یک سال و یک روز بعد از انتشار اولین پیام، پیام دیگری توسط کاربری ناشناس در فروم /b/ وب‌سایت ۴chan منتشر شد. این پیام تصویری دارای امضای رمزنگاری‌شده‌ی PGP و شبیه معمای دور اول بود. با باز کردن آن در نرم‌افزار OutGuess، پیامی ظاهر شد که به کتاب Liber Al vel Legis اشاره داشت.

رمزنگاری از کتاب به کمک سایفر کتاب، به لینکی در دراپ‌باکس رسید که حاوی فایلی ۱۳۰ مگابایتی برای دانلود بود. این فایل از نوع ایمیج ISO بود و با باز کردن آن در درایو مجازی یا رایت روی سی‌دی،‌ سه فایل مجزا به دست آمد که یکی از آن‌ها فایل صوتی به نام ۷۶۱ بود. تگ‌های متادیتای این فایل صوتی عنوان آن را «The Instar Emergence» و نام هنرمند را ۳۳۰۱ نشان می‌داد.

با باز کردن فایل در برنامه‌ی hexdump، پیام زیر نمایان شد:

ظهور پوست‌اندازی

مَثَل ۱،۵۹۵،۲۷۷،۶۴۱

همانند پوست‌اندازی، تونل زدن به سطح

باید پیله‌ی دور خود را بشکافیم؛

ربانیت درون را پیدا کنیم و بیرون آییم.

نکته جالب دیگر در مورد این آهنگ، مدت‌زمان آن است که ۱۶۷ ثانیه و معکوس اسم فایل است. در ضمن هر دوی این اعداد، اول هستند. 

درحالی‌که کاربران سرگرم حل معمای آهنگ بودند، فردی توانست اکانت توییتری پیدا کند که یادآور سبک سیکادا بود و کمی بعد از اولین دانلود فایل، ایجاد شده بود. آدرس اکانت ([email protected]) مشابه عددی بود که با بازکردن فایل بوت نمایان می‌شد. توییت‌های این اکانت شامل کدهای هگز بود که در فواصل چنددقیقه‌ای توسط بات منتشر می‌شد. تا اینکه یک روز بعد یکی از کاربران IRC موفق شد معمای آهنگ را به کمک دستورالعمل‌های منتشرشده در توییتر حل کند. حل این معما، فایلی با فرمت jpg نمایان کرد که تصویر جدول جماتریا (که در آن به کلمات و عبارات ارزش عددی اختصاص داده می‌شود) با سه ستون به نام‌های الفبای رون، حرف و ارزش بود. الفبای رونی که در این جدول آمده بود و کشف شد، رون‌های آنگلوساکسون است که بعدا در حل معمای دور سوم سیکادا به کار می‌آمد.

باز کردن این تصویر در برنامه‌ی OutGuess و حل یک سری معمای دیگر، پیامی را با آدرس وب‌سایت دیگری بر بستر تور نمایان کرد. بعد از مراجعه به سه آدرس اینترنتی دیگر، کاربران سرانجام با مختصات جغرافیایی دیگری روبه‌رو شدند که این بار ۸ مکان متفاوت در ژاپن، اسپانیا، روسیه و آمریکا بود.

این بار پوسترهایی که در این مختصات یافت شد، حاوی شماره تلفن و کد دستیابی بود. هر شماره تلفن به ۳۳۰۱ یا ۱۰۳۳ ختم می‌شد. تماس با این شماره و استفاده از کد دستیابی، لینک‌های دیگری را آشکار کرد که برای هر موقعیت جغرافیایی متفاوت بود.

تست شخصیت‌شناسی سیکادا ۳۳۰۱ شبیه سؤالات گوگل از متقاضیان منسب‌های بالارده بود

با سر زدن به این لینک‌ها، هر کاربر کد SSSS (مخفف Shamir’s Secret Sharing Scheme) مخصوص خود را دریافت کرد که در کنار هم قرار دادن این کدها و رمزگشایی کردن از کل آن‌ها، پیام نهایی آشکار شد. این پیام لینک دیگری در سامانه‌ی تور بود که دیگر در دسترس نیست؛ اما تصویر مطالب آن در اینجا قابل مشاهده است.

کاربران با وارد کردن ایمیل خود در این وب‌سایت باید به ۱۹ سؤال تست شخصیت جواب می‌دادند. برخی از این تست‌ها چندگزینه‌ای بود و کاربر باید از بین گزینه‌های درست، نادرست، نامشخص، بی‌معنی، قانون بازی، لوپ عجیب، … یکی را انتخاب می‌کرد. یکی از این گزاره‌ها این بود: «چیزی که هستی از کاری که می‌کنی مهم‌تر است.» و گزاره‌ی دیگر: «این جمله نادرست است.»

نوع دیگری از سؤال‌ها نیاز به نوشتن جواب داشت. برای مثال: «شباهت‌های واقعیت و مفهوم News Feed فیسبوک را نام ببرید.» یا «در جمله‌ی it is dark outside، کلمه‌ی it به چه چیزی اشاره دارد؟»

ماهیت انتزاعی این سؤال‌ها شباهت زیادی به سؤالاتی داشت که گوگل برای منسب‌های رده‌‌بالای این شرکت، از متقاضیان می‌پرسد. این نوع سؤالات معمولا تیپ شخصیتی فرد را مشخص می‌کند. هر سؤال زمان‌بندی محدودی داشت تا از جست‌وجو برای پیدا کردن جواب جلوگیری شود. 

بعد از انجام آزمون، ایمیلی به کاربر فرستاده و از او خواسته شد طبق شرایطی که در ایمیل آمده است و با زبان برنامه‌نویسی منتخب خود، سرور TCP ایجاد کند و آدرس پیازی آن را در ایمیلی رمزنگاری‌شده برای سیکادا بفرستد. دو هفته بعد این سرورها توسط سیکادا چک شد. بعد از آن تا یک سال بعد خبری از سیکادا ۳۳۰۱ نشد. 

معماهای بخش سوم – ۲۰۱۴  

تا مدت‌ها به نظر می‌رسید پروژه‌ی سیکادا ۳۳۰۱ و اهداف آن، هرچه بوده، شکست خورده است؛ تا اینکه این گروه اسرارآمیز بار دیگر در ۶ ژانویه سال ۲۰۱۴ با پیامی ظاهر شد که در آن لینکی به متن تصویری زیر بود؛ رمزگشایی کردن از این پیام در نرم‌افزار OutGuess، کاربران را به کتاب Self-Reliance and Other Essays، نوشته‌ی رالف والدو امرسون و سایفر کتاب دیگری ارجاع داد. 

چیزی که در مورد این دوره از معماهای سیکادا قابل ‌توجه است، این است که برندگان این دوره نه با دعوت‌نامه، بلکه با نسخه‌ی دیجیتال کتابی نوشته‌شده با الفبای رونی به اسم «Liber Primus» یا «اولین کتاب» روبه‌رو شدند. ترجمه‌ی کامل این کتاب که توسط خود سیکادا نوشته شده، از آن سال تاکنون افراد بسیاری را به خود مشغول کرده و در واقع پیچیده‌ترین معمایی است که طرفداران سیکادا ۳۳۰۱ تا به حال با آن روبه‌رو شده‌اند.

درحالی‌که معماهای پیشین سیکادا حداکثر طی یک ماه حل شده بود، این بار ترجمه‌ی کتاب Liber Primus طرفداران معماهای سیکادا را با چالش‌های بسیاری مواجه کرد. فرایند ترجمه‌ی صفحات این کتاب به‌کندی پیش رفت؛ به‌طوری‌که تا چند سال تنها دو صفحه از این کتاب مرموز ۵۸ صفحه‌ای ترجمه شده بود. در حال حاضر، تعداد صفحات ترجمه شده به ۱۷ رسیده و در وب‌سایت ویکی سیکادا ۳۳۰۱ در دسترس است.

بخشی از متن صفحه‌ی اول این کتاب به این صورت رمزگشایی شده است:‌

هشدار 

هیچ چیز از این کتاب را باور نکنید؛ به جز چیزی که می‌دانید حقیقت دارد. دانش را بیازمایید. حقیقت خود را پیدا کنید. مرگ خود را تجربه کنید. این کتاب و پیام نهفته در کلمات یا اعداد آن را ویرایش نکنید و تغییر ندهید. چون همه چیز مقدس است.

فصل اول این کتاب با پیام مرموز و وهم‌آوری شروع می‌شود و مخاطب را به سفر بزرگی به سمت «پایان همه چیز» دعوت می‌کند:‌

این سفر آسانی نیست؛ اما برای آن‌هایی که راه‌شان به اینجا کشیده شده، سفری ضروری است. در طول مسیر، پایانی برای تمام کشمکش‌ها و رنج‌ها، معصومیت خود، توهمات خود، قطعیت خود و واقعیت خود پیدا خواهید کرد. درنهایت، پایانی برای خویشتن کشف خواهید کرد. 

بیشتر چیزها ارزش حفظ شدن ندارند. 

تابعیت:‌ ما از جزم‌گرایی پیروی می‌کنیم تا تعلق داشته باشیم و حق با ما باشد؛ یا ما از منطق پیروی می‌کنیم تا تعلق داشته باشیم و حق با ما باشد. چیزی نیست تا درمورد آن حق با ما باشد؛ تعلق داشتن یعنی مردن. 

آخرین توییت سیکادا که ۶ ژانویه ۲۰۱۶ منتشر شده بود، تنها هشداری علیه کپی‌کارها و کلاهبردارانی بود که در نبود سیکادا سعی داشتند از اشتیاق طرفداران به رسیدن به جواب نهایی، سودجویی کنند.   

ااز آن سال تاکنون هیچ پیام دیگری از سمت سیکادا مخابره نشده است؛ اما طرفداران این پروژه در Freenode، دیسکورد و ردیت همچنان در تلاش برای ترجمه‌ی کتاب Liber Primus هستند و معتقدند با ترجمه‌ی کامل این کتاب، سیکادا دوباره با پیامی ظاهر خواهد شد و معما وارد دور جدیدی می‌شود. 

پشت پرده‌ی سیکادا ۳۳۰۱

کشف هویت سیکادا ۳۳۰۱ یکی از داغ‌ترین بحث‌های افرادی است که سعی در حل معماهای دوره‌ای این گروه داشته‌اند. نظریه‌های آن‌ها با بانک‌های جهانی که احتمالا در تلاش برای ایجاد ارزهای دیجیتال جدید مانند بیت‌کوین هستند، تا اندیشکده‌های سیاسی و هکرهای خلافکار که فقط دنبال ایجاد هرج‌و‌مرج هستند، متفاوت است. 

مشهورترین فرضیه درباره‌ی هویت این گروه، آن‌ها را وابسته به آژانس‌های اطلاعاتی مانند CIA ،NSA و MI6 می‌داند که شاید با طرح این معماهای پیچیده سعی در شناسایی و استخدام تحلیل‌گران رمزِ بااستعداد دارند. البته یول اریکسون، یکی از افرادی که موفق به حل دور اول معماهای سیکادا شده بود، چنین اعتقادی ندارد.  

استفاده از روش‌های غیر متداول برای استخدام در آژانس‌های اطلاعاتی و سازمان‌های مشابه کاملا معمول است؛ اما به‌گفته‌ی اریکسون، در این مواقع هویت سازمان به‌طور رسمی اعلام می‌شود؛ نه اینکه پنهان‌کاری کنند.

برای مثال چالش استخدامی ستاد GCHQ (سازمان اطلاعاتی و امنیتی بریتانیا) موسوم به Can you crack it، تصویری در اختیار شرکت‌کنندگان قرار داد که رمزنگاری از آن، فهرستی از فرصت‌های شغلی حوزه‌ی امنیت سایبری پیش روی آن‌ها قرار می‌داد. مایکروسافت برای تبلیغ فیلم هوش مصنوعی در سال ۲۰۰۱، بازی واقعیت جایگزین پیچیده‌ای طراحی کرد و هنگام انتشار بازی Halo 2، روش تبلیغاتی مشابهی به کار برد. 

به‌ گفته‌ی اریکسون، اگر قرار بود آژانس‌های اطلاعاتی از تکنیک سیکادا ۳۳۰۱ برای استخدام افراد استفاده کنند، احتمالا با گروهی روبه‌رو می‌شدند که شاید هیچ علاقه‌ای به کار در سازمان آن‌ها نداشتند. 

از نظر اریکسون، سیکادا «به احتمال زیاد سازمانی زیرزمینی است که هیچ ارتباطی با دولت یا آژانس اطلاعاتی ندارد. با توجه به ارجاعات معماهای سیکادا به شعر و ادبیات و همچنین ارجاعات پیاپی آن‌ها به اعداد اول، این گروه احتمالا روشنفکر، مخالف حاکمیت و پیرو ایدئولوژی خاصی هستند و برای تفکر منطقی و تحلیلی ارزش بسیاری قائل هستند.»

سیکادا ۳۳۰۱ علیه سانسور، سرکوب و حامی حفظ حریم شخصی است

به‌گفته‌ی او، بسیاری از ایدئولوژی‌های سیکادا به جریان کریپتو-آنارشی (معتقد به حفاظت از حریم خصوصی، آزادی سیاسی و اقتصادی) و هکرهای سنتی شباهت دارد. 

این گروه هیچ‌گاه به‌طور رسمی و مشخص هویت و اهداف خود را از راه‌اندازی این پروژه‌ی اسرارآمیز اعلام نکرد؛ اما در طول سال‌ها و از طریق ایمیل‌های افشاشده‌ی آن‌ها، تصویری از این گروه قابل ترسیم است. در یکی از این ایمیل‌های افشاشده توسط یکی از برندگان، سیکادا خود را «اندیشکده»ای توصیف می‌کند که بر پایه‌ی اعتقاد مشترک اعضای آن «مبنی بر اینکه استبداد و سرکوب از هر نوع باید پایان یابد، سانسور اشتباه است و حریم خصوصی یک حق مسلم است»، تشکیل شده. برنامه‌ی آن‌ها «تحقیق و توسعه‌ی تکنیک‌ها» برای پیشبرد این اهداف است.

در این ایمیل که محتوای آن توسط مارکوس وانر، یکی از برندگان دور اول که در زمان حل معمای سیکادا تنها ۱۵ سال داشت، فاش شده است، سیکادا تأکید می‌کند اعضای آن نه هکر هستند نه خلافکار. این ایمیل در انتها از برندگان سه سؤال می‌پرسد:‌

• آیا معتقد هستید هر انسان حق دارد حریم شخصی و گمنامی خود را حفظ کند؟
• آیا معتقد هستید جریان اطلاعات باید آزاد و رایگان باشد؟
• آیا معتقد هستید سانسور به بشر آسیب می‌رساند؟ 

ایدئولوژی سیکادا شباهت زیادی به گروه هکتیویست انانیموس دارد: دفاع از حریم شخصی و مبارزه علیه استبداد و سرکوب؛ و مانند انانیموس، سیکادا سازمان بین‌المللی زیرزمینی است که ترجیح می‌دهد به‌طور ناشناس و مخفیانه پروژه‌های خود را پیش ببرد. اما هیچ مدرک و نشانه‌ای وجود ندارد تا رابطه‌ی این دو سازمان را اثبات کند.

هویت ناشناس سیکادا سؤالات مهمی مطرح می‌کند: آیا اتفاق خوبی است که سازمانی اسرارآمیز و یاغی و مدعی حفاظت از حقوق مردم و مبارزه با استبداد، در حال گردآوری باهوش‌ترین کاربران اینترنت از طریق حل معماهای پیچیده و مرموز است؟ آیا می‌خواهید سازمانی زیرزمینی و ناشناس از حریم شخصی شما حفاظت کند؟ آیا ممکن است برنامه‌های این گروه، برخلاف نیت خوبشان، دردسرساز شود؟

سیکادا طبق گفته‌ی برندگان دور اول، آن‌ها را به کار روی پروژه‌ی توسعه‌ی نوعی نرم‌افزار دعوت کرد؛ اما بعد از مدتی پروژه متوقف و سیکادا بدون هیچ پیغامی ناپدید شد. در آن زمان شایعات درباره‌ی هویت این گروه بالا گرفت؛ عده‌ای معتقد بودند سیکادا فرقه‌ای مخفی با ایدئولوژی خطرناک است و عده‌ی دیگر می‌گفتند سیکادا احتمالا گروهی خلافکار است. 

از نظر Nox Populi، یکی از برندگان معمای ۲۰۱۳ سیکادا که در کانال یوتیوب خود مراحل حل معماها را به‌طور کامل توضیح داده، داستان هویت سیکادا ساده‌تر از این حرف‌ها است. تاریخ ناپدید شدن سیکادا با افشاگری‌های ادوارد اسنودن هم‌زمان بود؛ در آن زمان تمام افرادی که در پروژه‌های رمزنگاری فعال بودند، از ترس اینکه فعالیت‌شان توسط آژانس امنیت ملی آمریکا رصد شود، تصمیم گرفتند برای مدتی دست از فعالیت بکشند. به‌علاوه، سیکادا موفق نشده بود نتیجه‌ی مورد نظر خود را از این پروژه به دست آورد. از نظر ناکس، این دو عامل کافی بود تا سیکادا در آن مقطع زمانی از خیر پروژه‌ی خود بگذرد و برای مدتی ناپدید شود. 

از طرفی، با توجه به پیچیدگی معماها بعید به نظر می‌رسد سیکادا ۳۳۰۱، پروژه‌ی تنها یک نفر باشد و به احتمال زیاد افراد بیشتری در این پروژه حضور دارند. شاید سیکادا ماهیتی نظامی داشته باشد. شاید هم فقط جنبه‌ی سرگرمی دارد و توسط چند گیمر و استاد پازل طراحی شده است. شاید هم ماهیتی فرقه‌ای دارد و در تلاش است پیام یا هشداری را به دنیا مخابره کند. در حال حاضر هیچ کس از ماهیت واقعی سیکادا ۳۳۰۱ خبر ندارد و شاید به همین خاطر است که بعد از گذشت تقریبا یک دهه، هنوز هم کاربران اینترنت در مورد آن کنجکاو هستند و این داستان رمزآلود را زنده نگه داشته‌اند.  

به اعتقاد اریکسون، هویت سیکادا و اعضای واقعی آن هیچ‌گاه برملا نخواهد شد؛ «به نظر من سیکادا ۳۳۰۱ هیچ‌گاه اطلاعاتی درباره‌ی خود افشا نخواهد کرد. شاید در نهایت فقط هدف، ایدئولوژی و انتظاری که از اعضای گروه دارد، به کمک ابزارهای ارتباطی ناشناس آشکار کند.»

سرنوشت برندگان نهایی سیکادا

اگرچه افراد زیادی مانند اریکسون که توانستند در چندین مرحله از پس حل معماهای سیکادا برآیند، موفق به راهیابی به آخرین مرحله نشدند؛ اما به احتمال زیاد تعداد اندکی بودند که به پروژه‌ی نهایی راه پیدا کردند. سؤالی که پیش می‌آید این است که این افراد الان کجا هستند؟ چرا مانند اریکسون وانر و ناکس از این پروژه و هدف اصلی آن چیزی نمی‌گویند؟ اگر شما آنقدر باهوش باشید که بتوانید تمام معماهای سیکادا را حل کنید، آیا دوست ندارید درباره‌ی آن حرف بزنید، فخر بفروشید و با‌ آشکار کردن هویت سیکادا، قهرمان دنیای هکرها شوید؟

البته افرادی بودند که طی سال‌ها مدعی شدند عضو گروه سیکادا ۳۳۰۱ هستند؛ اما مشکل اینجا است که راهی برای اثبات ادعای آن‌ها وجود ندارد.

اریکسون معتقد است انگیزه‌ی افرادی که به سیکادا ملحق می‌شوند، با افرادی که دوست دارند به‌عنوان قهرمان یا هکرهای بسیار باهوش در دنیای اینترنت مطرح شوند، فرق دارد. 

او که در حرفه‌ی خود به حفظ رازها و اطلاعات مشتریان عادت دارد، معتقد است «اگر برای هدفی کار می‌کنید که از ته دل به آن اعتقاد دارید، حفظ رازهای آن کار سختی نیست. چالشی که سر راه سیکادا قرار دارد این است که افرادی را که واقعا به هدف آن‌ها اعتقاد دارند، پیدا کند.»‌ 

در گفتگویی با مجله‌ی رولینگ استون در سال ۲۰۱۵، دو نفر از برندگان اولین دور از معمای سیکادا ۳۳۰۱، مارکوس وانر و تِک (نام مستعار)، اتفاقات بعد از اتمام مرحله‌ی آخر معما را تشریح کردند. برندگان بعد از دریافت ایمیلی از سیکادا، به فرومی در دارک‌وب دعوت شدند تا آنجا با حدود ۲۰ برنده‌ی دیگر و اعضای قدیمی سیکادا در ارتباط باشند. به آن‌ها گفته شده بود سیکادا ۳۳۰۱ توسط چند دوست با اهداف و آرمان‌های مشترک در خصوص امنیت، حریم شخصی و سانسور تأسیس شده است. قرار بود به کمک افراد تازه ملحق شده به سیکادا، روی توسعه‌ی نرم‌افزارهایی در راستای ایدئولوژی گروه کار کنند. 

به گفته‌ی وانر، پروژه‌ی آن‌ها از نوع «کلید مرد مرده» (dead man’s switch) بود. قرار بود چنین نرم‌افزاری به‌عنوان ضامن به کمک افشاگران بیاید تا در صورت زندانی شدن یا قتل آن‌ها، اطلاعاتی که جمع آوری کرده بودند در اینترنت منتشر شود.  

اما اوضاع طبق برنامه پیش نرفت. تلاش سیکادا برای پیدا کردن «افراد» و اعلامیه‌های آن‌ها مبنی بر اینکه «ما دنبال بهترین‌ها هستیم، نه پیروان»، باعث شد این سازمان به‌جای پیدا کردن تیمی با روحیه‌ی کار گروهی، با گروهی از افراد منزوی و تک‌رو مواجه شود که توانایی همکاری با یکدیگر را نداشتند. به‌علاوه، از این گروه خواسته شده بود روی پروژه‌ی بی سابقه‌ای کار کنند بدون آنکه راهنمایی خاصی در اختیار آن‌ها قرار داده شده باشد. 

برندگان سیکادا روی نرم‌افزاری از نوع کلید مرد مرده کار می‌کردند

پروژه تا جایی پیش رفت که تمام افراد به جز وانر یکی پس از دیگری به خاطر سردرگمی، بی‌حوصلگی یا ترس از گروه خارج شدند. فضای پیرامون سیکادا حالا متشنج شده بود و بسیاری از کاربران در مورد هویت و قصد و نیت سیکادا دچار ترس و واهمه شده بودند. درگیری آن‌ها در این پروژه چقدر از اطلاعات شخصی آن‌ها را برای سیکادا فاش کرده بود؟ آیا سیکادا در حال رصد حرکات آن‌ها بود؟ سیکادا چه گروهی بود؟ برخی آن روزها معتقد بودند سیکادا به سازمان سیا یا آژانس امنیت ملی آمریکا وابسته بود. عده‌ای دیگر هم فکر می‌کردند سیکادا گروه هکر خلافکاری است که برای پیاده‌سازی نقشه‌ای شرورانه دنبال شریک جرم می‌گردد. 

 وانر اگرچه ترسی از این گروه نداشت؛ اما بعد از مدتی انگیزه‌اش را به ادامه‌ی پروژه از دست داد. او با این هدف به سیکادا ۳۳۰۱ پیوسته بود تا با دیگران همکاری کند و بخشی از جریانی بزرگ‌تر، قدرتمندتر و تکان‌دهنده باشد. او از سیکادا خواست تا اعضای جدیدی به گروه دعوت کند تا پروژه‌ی موسوم به «سیستم ناشناس سپردن کلید سیکادا» یا به اختصار «CAKES» پیش برود. 

اگر سیکادا بعد از اتمام دور دوم معماها در سال ۲۰۱۳ عضو جدیدی را به گروه دعوت کرده بود وانر از آن بی‌اطلاع بود. مدتی بعد فرومی که وانر عضو آن بود، بدون هیچ هشدار و پیامی به‌طور کامل بسته شد. 

Nox Populi در یکی از ویدئوهای کانال یوتیوب خود می‌گوید بعد از حل معمای ۲۰۱۳، دعوت‌نامه‌ای از سیکادا دریافت کرده و منتظر بود تا به گروه ملحق شود؛ انتظاری که سرانجامی نداشت. «برداشت ما این بود که قرار است برای کار روی پروژه‌ای به گروه ملحق شویم؛ اما آن‌ها گفتند برای ساماندهی این گروه به کمی وقت نیاز دارند.»

کمی بعد وانر تصمیم گرفت کد پروژه‌ی CAKES را در دارک‌نت مخفی کند تا شاید افراد دیگری آن را پیدا کرده و پروژه را تکمیل کنند. به اعتقاد تور اکلند که وکالت چندین هکتیویست معروف را در پرونده‌های مربوط به افشاگری (whistleblowing) به عهده داشته است، چنین نرم‌افزاری در صورت تکمیل می‌تواند «بسیار ارزشمند باشد، چون از افشاگر محافظت می‌کند. در حال حاضر چنین نرم‌افزاری با این قابلیت موجود نیست.»

وضعیت کنونی پروژه‌ی سیکادا

با اینکه بعد از گذشت نُه سال، هنوز از هویت سیکادا اطلاعات دقیقی در دست نیست و کسی از هدف واقعی این گروه و سرنوشت برندگانی که به سیکادا ملحق شدند، خبر ندارد، انجمن‌هایی که در اینترنت حول سیکادا ۳۳۰۱ تشکیل شده، هرروز عضو جدیدی می‌گیرد. بسیاری از کاربران اینترنت معتقد هستند سیکادا از بین نرفته و هنوز منتظر است با حل معمای کتاب Liber Primus، افراد جدیدی را به گروه دعوت کند و پروژه وارد فاز جدیدی شود. 

آخرین توییت صفحه‌ی رسمی سیکادا به ۶ ژانویه ۲۰۱۶ بر می‌گردد که در آن تأکید شده کتاب Liber Primus «راه» پیشروی است، کلمات آن «نقشه»، معنای آن‌ها «جاده» و اعداد آن‌ها «مسیر و جهت» است. سیکادا به طرفداران متعهد خود وعده داده با حل معما به «بینش و ادراک ناگهانی» (epiphany) خواهند رسید. 

توییتر سیکادا در حال حاضر ۲۵٫۴ هزار فالوور دارد و سرور دیسکورد طرفداران آن هر روز عضو جدیدی می‌پذیرد و تعداد اعضای آن تا امروز به نزدیک چهارهزار نفر رسیده است. اعضای این سرور همچنان در تلاش هستند تا تمام صفحات کتاب Liber Primus را ترجمه کنند تا شاید از این طریق به مرحله‌ی بعدی این پروژه راه پیدا کنند. 

اگر سیکادا واقعا در حال جذب نیرو برای توسعه‌ی نرم‌افزار رمزگذاری، امنیتی یا ناشناس‌سازی است (که در بسیاری از کشورها غیرقانونی است)، بدیهی است که هویت افراد حاضر در این پروژه و اعضای آن همیشه از دید عموم پنهان بماند. به همین خاطر، کشف هویت سیکادا برای بسیاری از طرفداران آن دیگر از الویت بالایی برخوردار نیست. 

طرفداران سیکادا حالا به ‌جای رقابت برای رسیدن به جواب به هم کمک می‌کنند

در عوض، بعضی از این افراد به این پروژه به چشم نوعی سفر معنوی نگاه می‌کنند و برخی دیگر معتقدند طی کردن مسیر مهم‌تر از رسیدن به خط پایان است. اعضای جدید مجذوب حال و هوای رازآلود سیکادا می‌شوند و چون دانش اندکی از رمزنگاری، حریم شخصی یا امنیت سایبری دارند، امیدی به رسیدن به جایزه‌ی نهایی ندارند. این افراد دور هم جمع شده‌اند تا به‌جای رقابت بر سر رسیدن به خط پایان، روش‌های مختلف حل معما را به یکدیگر آموزش دهند، تا جای ممکن درون سوراخ خرگوش سقوط کنند و با تجربه‌ها و مهارت‌های جدید از آن بیرون بیایند. 

تعدادی از افرادی که به پروژه‌ی حل معماهای سیکادا می‌پیوندند، تحت تأثیر چشم‌انداز این پروژه، تصمیم می‌گیرند در آینده در رشته‌های علوم کامپیوتر و رمزنگاری تحصیل کنند. به‌گفته‌ی ناکس، سیکادا یکی از بهترین بسترهای یادگیری را برای کاربران اینترنت ایجاد کرده است.

آیا سیکادا می‌دانست معماهایش پتانسیل ایجاد گروه بزرگی از افراد هم‌فکر و هم‌هدف را داشت که برای یاد دادن و یاد گرفتن دور هم جمع شده‌اند؟ جواب این سؤال مانند جوانب دیگر این پروژه معلوم نیست؛ اما آنچه مسلم است این است که معماهای بعدی سیکادا، مخصوصا پروژه‌ی ترجمه‌ی کتاب Liber Primus، به همکاری بین افراد نیاز دارد.

سیکادا اگرچه معتقد به جریان آزاد اطلاعات بود؛ اما کار خود را با تأکید به اصل فردیت‌گرایی و پنهان سازی اطلاعات برای پیدا کردن «بهترین‌ها» شروع کرد. امروز اما طی کردن راهی که پیش روی طرفداران این گروه قرار دارد، جز با همکاری ممکن نیست. شاید سیکادا سعی دارد اشتباه گذشته‌ی خود را از این طریق جبران کند؟

بااین‌حال، ناکس معتقد است کتاب Liber Primus هرگز قرار نبوده به‌طور کامل ترجمه شود و این مسئله اهمیتی هم ندارد. تا زمانی‌که گروه بزرگی که برای حل معمای سیکادا تشکیل شده، به همکاری با یکدیگر ادامه دهند، ایده‌ها و مهارت‌هایی که خالقان سیکادا سعی در ترویج آن‌ها داشتند، همچنان زنده خواهد ماند. 

سخن آخر 

اگر شما نیز به حل معماهای سیکادا ۳۳۰۱ علاقه‌مند هستید و دوست دارید سهمی در ترجمه‌ی کتاب Liber Primus و بازگشت احتمالی سیکادا داشته باشید، خوب است توصیه‌ی اریکسون را در نظر بگیرید:

مطمئن شوید به درک خوبی از تمام بخش‌های معماهای پیشین سیکادا ۳۳۰۱ رسیده‌اید. اگر درمورد موضوعی اطلاعات کافی ندارید، برای یادگیری آن وقت بگذارید. سعی کنید به‌تنهایی معماهای پیشین سیکادا را حل کنید و به خواندن راه‌حل‌ها اکتفا نکنید. در مورد مراحلی هم که فقط می‌خوانید، مطمئن شوید تمام گام‌های آن را به‌طور کامل متوجه شده‌اید و بعد به این فکر کنید اگر خودتان می‌خواستید به جواب برسید، چه مسیری را انتخاب می‌کردید. اما مهم‌تر از همه اینکه از مسیری که در آن قدم گذاشته‌اید، لذت ببرید. 

***

نظر شما کاربر دیجیتال مارک در مورد پروژه‌ی سیکادا ۳۳۰۱، هویت اعضای آن و اهداف آن چیست؟ آیا روزی معمای کتاب Liber Primus حل خواهد شد و آیا آن روز سیکادا ۳۳۰۱ با انتشار پیامی بازخواهد گشت؟