شناسایی هفت گونه جدید ویروس کرونا در آمریکا با جهش ۶۷۷

همان زمانی‌ که در اخبار درباره‌ی سه گونه‌ی اصلی ویروس کرونا (گونه‌ بریتانیا (B.1.1.7)، گونه آفریقای جنوبی (B.1.3.5.1) و گونه آمریکای جنوبی (واریانت P.1) و حداقل یک جهش (E484K) که در گونه آفریقای جنوبی و اکنون در گونه بریتانیا پیدا شده است) می‌شنیدید، جهشی بومی در کشور آمریکا که جهش ۶۷۷ یا به‌طور رسمی‌تر Q677P نام دارد، شناسایی شد. مشخص نیست آیا این جهش که اکنون در هفت تبار یا گونه از کووید ۱۹ شناسایی شده است، موجب افزایش قدرت انتقال آن می‌شود. اما نگرانی در مورد چنین پتانسیلی وجود دارد.

طبق مقاله پیش‌انتشار جدید (هنور مورد بازبینی کارشناسان قرار نگرفته) که در فوربز گزارش شده است، به ‌نظر می‌رسد تمامی این جهش‌ها بر منطقه‌ای از پروتئین اسپایک اثر می‌گذارند (اسیدآمینه‌ی موقعیت ۶۷۷) که ناحیه‌ی برجسته‌ای روی سطح عامل بیماری‌زا است و ویروس از آن برای چسبیدن به سلول‌ها استفاده می‌کند.

_{پروتئین اسپایک ویروس SARS-CoV-2؛ جهش در پروتئین اسپایک که ویروس از آن برای اتصال به گیرنده‌ی انسانی ACE2 استفاده می‌کند. جهش سرعت گسترش ویروس را افزایش داد.}

دانشمندان توالی‌های ژنومی را در مخزنی به نام GISAID که پایگاه داده‌ی جهانی است که برای تبادل و به اشتراک‌گذاری توالی‌های ژنتیکی مربوط به کووید ۱۹ استفاده می‌شود، مورد بررسی قرار می‌دادند؛ اما هفت تبار یا گونه‌ی جدید در اواخر ژانویه زمانی آشکار شدند که دو برنامه‌ی مستقل نظارت ژنومی افزایش تعداد ویروس‌های دارای جهش Q677P را تشخیص دادند و نمونه‌های حاوی این جهش از اواخر ۲۰۲۰ تا اواسط ژانویه درحال افزایش بودند. سؤال این است که آیا جهش ۶۷۷ روی توانایی واکسن‌های موجود از نظر پیشگیری از فرار از آنتی‌بادی‌های خنثی‌کننده مرتبط با جهش‌های موجود در این گونه‌ها تأثیر خواهد داشت.

پژوهشگران مشاهده کرده‌اند که ویروس در تلاش است تا به منظور افزایش پتانسیل انتقال و در نهایت بقا، تکامل پیدا کند. اما مشخص نیست که آیا یک جهش واحد (در این مورد جهش ۶۷۷) این توانایی را دارد که فرار از آنتی‌بادی‌های خنثی‌کننده را ممکن کند یا حتی با مکانیسم‌هایی مانند افزایش سهولت ورود به سلول‌ها ازطریق گیرنده‌ی ACE2 موجب افزایش انتقال شود. دکتر آمش آدالجا، پزشک متخصص بیماری‌های عفونی و پژوهشگر ارشد مرکز امنیت بهداشت جانز هاپکینز، می‌گوید:

اطلاعات کافی درمورد جهش ۶۷۷ وجود ندارد؛ اما به‌طور کلی، این طور نیست که یک جهش واحد قابلیت فرار از ایمنی را ایجاد کند.

امابه گفته‌ی وان کوپر، یکی از نویسندگان پیش‌چاپ، محل جهش در منطقه‌ی اتصال پروتئین اسپایک، مکان مشکل‌سازی است. او می‌گوید:

قطعه‌ی اسپایک مهم است؛ زیرا در مجاورت منطقه‌ای است که از نظر قدرت بیماری‌زایی ویروس اهمیت دارد. در واقع فکر می‌کنیم این جهش‌ها نسبتا نادر هستند (در مقایسه با انواع دیگر جهش‌ها)؛ اما در صورتی که اتفاق بیفتند، به‌طور نامتناسبی مورد انتخاب قرار می‌گیرند.

دکتر جرمی کمیل، نویسنده‌ی ارشد مطالعه، با اشاره به نقش تکامل همگرا به نیویورک‌تایمز گفت: «فکر می‌کنم نشانه‌ی آشکاری از یک مزیت تکاملی وجود دارد و در این مورد، چیزی است که در نهایت قدرت بقای هر ارگانیسمی را افزایش می‌دهد.»

چارلز داروین تکامل همگرا را در جانوران تشخیص داده بود، ویروس‌شناسان متذکر شده‌اند که این فرایند ممکن است در ویروس‌ها نیز اتفاق بیفتد و HIV نمونه‌ای است که در آن، ‌گونه‌های مختلف ویروس‌ها که از کپی‌ها و میمون‌ها به انسان‌ها سرایت کردند، همان‌طور که در میان جوامع انسانی در حال گسترش بودند، تبارهای مشابهی از HIV ایجاد کردند.

دانشمندان برای سهولت توصیف و شناسایی زیرگروه‌های این جهش درون هفت تبار، از نام‌ پرندگان برای تمایز آن‌ها استفاده کرده‌اند: رابین ۱، رابین ۲، یلوهمر، پلیکان، بلوبرد، کوئیل و ماکینگ برد.

رابین ۱ اکنون در بیش از ۳۰ ایالت در آمریکا و عمدتا در ایالت‌های غرب میانه مشاهده شده است. رابین ۲ در اوایل اکتبر در نمونه‌ای در آلاباما ظاهر شد و عمدتا محدود به مناطق جنوب شرقی آمریکا بود. تبار پلیکان ابتدا در نمونه‌ای از اورگن شناسایی شد؛ اما بعد در ۱۲ ایالت دیگر آمریکا و در اروپا (دانمارک و سوئیس)، استرالیا و هند پیدا شد. پلیکان اولین زیرتبار یا گونه‌ی مورد توجه دانشمندان بود؛ زیرا در حدود ۲۸ درصد از نمونه‌های ویروسی لوئیزیانا و ۱۱ درصد از ایالت نیومکزیکو پیدا شد. سایر زیرتبارهای Q677P هر کدام کمتر از ۱۰۰ توالی ژنتیکی دارند؛ از جمله یلوهامر عمدتا در جنوب شرقی آمریکا، بلوبرد در شمال شرقی آمریکا و کوئیل در جنوب غربی و شمال شرقی کشور و ماکینگ برد که عمدتا در جنوب مرکزی و ایالت‌های ساحلی شرق یافت شده است.

سطح نظارت ژنومی تاحدودی افزایش یافته است؛ اما این نظارت هنوز گسترده نیست و توانایی شناسایی این زیرتبارها محدود است. با افزایش نظارت، احتمال پیدا کردن تعداد بیشتری از این گونه‌ها وجود دارد. محققان می‌نویسند: «این گونه‌ها تا اواسط آگوست سال ۲۰۲۰ شناسایی نشده بودند؛ اما از سوم فوریه ۲۰۲۱، در بیش از ۲۳۲۷ مورد از ۱۰۲,۴۶۲ ژنوم مربوط به آمریکا که به پایگاه داده GISAID وارد شده است، دیده می‌شوند.»